Güneş Paneli Yön Tespiti ve Enlem-Boylam Hesabı

Güneş paneli için kuracağımız sistemin verimli olması ve uzun yıllar sorunsuz çalışması için çatı montaj yerinin tespitinin doğru yapılması gerekir. Bunun için de engellerden dolayı gölge düşme durumuna, düz yüzeylerde kurulan tesislerde güneş panelleri (modüller) arasındaki mesafeye dikkat edilmelidir.

Güneş panellerinin (modüllerin) üzerine gölge düşmesi o modül grubunun verimini düşürmekte bazen tamamen devreden çıkmasına neden olabilmektedir. Güneş panellerinin yerleşim planı yapılırken güneş ışınlarının eğik gelme durumu göz önünde bulundurulmalıdır. Türkiye’de güneş ışınlarının en eğik (düşük açılı) geldiği tarih 21 Aralık tarihidir. Eğim açısı (α) bulunulan bölgeye göre değişir. Aynı zamanda yakınlarda bulunan ağaçlar ve çıkıntılı pencereler de gölge oluşturabilir. Güneş panellerinin yerleşim planı bu durumlara göre yapılmalıdır.

Modüllerin üzerine engellerden dolayı gölge düşmesi

Bir engelden dolayı modül üzerine gölge düşme durumu şu şekilde kontrol edilir:
Engel ile modül arasındaki mesafe (L), H/tanα değerinden büyükse engelden dolayı kesinlikle gölge oluşmayacaktır.

L > H / tan α

Özellikle düz yüzeyli çatılarda kurulan tesislerde modüller arasındaki mesafeye dikkat edilmelidir. Modüllerin yerleşiminde gelen güneş ışınlarının bir önceki modül tarafından kesilmemesi gerekir. Modüllerin birbirinin güneş ışınlarını kesmemesi için aralarında bulunması gereken en az mesafe aşağıdaki formül ile hesaplanır.

A= [ (sin α/ tan β ) + cos α ] × L

İki modül arasında bırakılması gereken mesafe

Çatının Şekline Göre Güneş Paneli Yön Tespiti ve Enlem-Boylam Hesabı

Dünya üzerinde 36o-42o kuzey enlem, 26o-45o doğu boylamları arasında bulunan Türkiye’de senelik yaklaşık güneş ışınımı 1303 kWh/m2yıl, yaklaşık senelik güneşlenme zamanı ise 2623 saattir (1 yıl=365 gün=8760 saat). Ülkemizin yüz ölçümünün % 63’ünde yılın 10 ayında teknik ve ekonomik açıdan güneş (solar) enerjisinden faydalanılabilir. Güneş panelinden enerji üretimini en üst seviyeye çıkarmak için güneş panel sehpası gün doğusundan gün batımına dek güneş ışığını en doğru açıda görecek şekilde sistemlere ihtiyaç duyulur. Bu güneş (solar) enerji sistemleri, güneş panelini pek çok farklı yöntemle doğru açıda tutarak güneş enerjisinden elektrik üretimini en üst düzeye çıkarır.

Güneş sehpası montajı yapılmadan önce yön kontrolü yapılmalıdır ve sistem güneye bakacak şekilde monte edilmelidir. Ayrıca güneş sehpasının kurulacağı alanın diğer güneş sehpalarından, ağaç ve binadan dolayı gölgelenmeyecek bir alana yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Sistem sehpası kurulmaya başlanmadan önce pusula yardımıyla yön ve gölge hesapları yapılmalıdır. Güneş panellerinin sağlıklı olarak çalışabilmesi için yönünün güneye bakması gerekmektedir. Kurulacak olan sistemin hem yazın hem de kışın kullanılması planlanıyor ise güneş sehpası eğim açısı o bölgenin enlem açısıyla aynı olmalıdır. Eğer sistemin sadece yazın kullanılması planlanıyor ise güneş sehpası enlem açısı bölgenin enlem açısından 15° düşük olmalıdır (güneş ışınları yazın dikey geldiğinden). Eğer sistemin sadece kışın kullanılması planlanıyor ise güneş sehpası enlem açısını bölgenin enlem açısından 15° yüksek olmalıdır (güneş ışınları kışın yatay geldiğinden).

Güneye doğru bakan güneş paneli sistemi

Türkiye, 36° – 42° kuzey enlemleri, 26°-45° doğu boylamları arasında yer alır. Güneş sehpası açı ayarı yapılırken ülkemizin kuzey enlemleri (36°-42° kuzey enlemleri) dikkate alınarak montaj yapılmalıdır. Güneş paneli sehpası, yaz ve kış mevsiminde gündüz öğle saatlerinde güneş ışığına dik vaziyette bakacak şekilde konumlandırmalıdır. Aksi hâlde güneş (solar) panelinin verimi düşük olur.

Örneğin Muş’ta yapılacak bir güneş paneli sehpası montajında Muş’un enlem açısını 39° olarak kabul edersek;

– Yaz kış kullanılacak sistem için güneş paneli sehpası açısı 39° olmalıdır.
– Sadece yazın kullanılacak sistemler için güneş paneli sehpası açısı 39°-15°=24° olmalıdır.
– Sadece kışın kullanılacak sistemler için güneş paneli sehpası açısı 39°+15°=54° olmalıdır.