Sıcak su hazırlama yöntemlerinden birisi de güneş enerjili sistemdir. İlk maliyet giderlerini kısa sürede amorti edebilen bir sistemdir. Kullanımı kolaydır. Yakıt gereksimi ve pompasız sistem ise elektrik gereksinimi yoktur.
Güneş enerjili sıcak su hazırlama sisteminin üç temel unsuru vardır.
– Güneş kollektörü
– Depolama tankı
– Boru şebekesi
Güneşten gelen ışınların kullanılacak suya geçmesi için kollektörden yararlanılır. Kollektör mat siyah ( siyah cisim kabul teorisi ) renktedir ve üzeri cam tabaka ile kaplanmıştır. Cam ile kollektör arasında sızdırmazlık sağlanmalıdır. Kollektör içinde suyun dolaştığı kanallar vardır. Bu kanallar ısıyı emebilen bakır veya alüminyum malzemeden yapılır. Kollektör monte edilirken profil ayakları ile çatıya trifon vidalarla monte edilir.
Şekil 1.27: Kollektörün çatıya montajı
Depolama tankı paslanmaz malzemeden yapılmalı ve iyi yalıtılmalıdır. Boru şebekesi ise kollektör ile depolama tankı arasındaki bağlantılardan oluşur. Isı kayıplarına karşı yalıtılmalıdır. Borular mümkün olduğu kadar kısa ve dirseksiz olmalıdır. Plastik veya galvaniz türü borular kesinlikle kullanılmamalıdır. Bunların yerine bakır boru kullanılmalıdır.
Güneş enerjisi ile sıcak su hazırlama sistemi suyun dolaşımına göre tabi dolaşımlı ve pompalı sistem olarak ikiye ayrılır.
Doğal dolaşımlı sistem, sıcak su ihtiyacı fazla olmayan yerlerde kullanılır. Hiçbir ek enerji kullanımdan sıcak su elde edilebilir.(bk. şekil 1.8)
Şekil 1.28: Tabi dolaşımlı güneş enerjisi sistemi
Pompalı sistem genelde sıcak su ihtiyacının fazla olduğu durumlarda kullanılır. Depolama tankının kollektör seviyesinin üstüne konamadığı durumlarda da kullanılabilir.
Pompalı sistem doğrudan (direk) ve dolaylı (endirekt) olarak iki şekilde yapılabilir. Direk sistemde kullanım sıcak suyu kollektörde dolaşarak ısınır ve kullanım yerlerine borularla iletilir.
Endirekt sistemde ise kollektör suyu ile kullanım suyu birbirine karışmaz. Kapalı sistem kollektör suyu sürekli devridaim yaparak depolama tankında bulunan kullanım suyunu ısıtır.
Şekil 1.29: Pompalı güneş enerjisi sistemi (dolaylı sistem)
Kollektörlerin yerine montajında aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
– Sistemden maksimum performans sağlamak için kollektör ısı emici yüzeyi (camlı yüzey) güneye bakmalıdır.
– Kollektör eğim açısı tüm yıl kullanımı için bulunduğu şehrin enlem derecesinde olmalıdır. Sadece yaz aylarında kullanılacaksa kollektör eğim açısı, enlem derecesinden 15° eksik olmalı, sadece kış ayları için kollektör monte edilecekse şehrin bulunduğu enlem derecesinden 15° fazla açı ile monte edilmelidir.
– Kollektör eğim açıları pratikte 30°-40° arasında olumlu sonuçlar vermektedir.
– Kollektör eğim açıları açılı terazi ile kontrol edilmelidir.
– Kollektörün alt tabanı zemine sıfır olmamalıdır. Zemine yapışık olursa arkadan esen rüzgâr kollektöre direnç yaratarak olumsuz etkiler. Bu nedenle kollektör çatı zemininden en az 100 mm yüksekte olmalıdır.
– Kollektör monte edilecek çatıda baca var ise, kollektör yine güneye bakmalı fakat bacanın batı tarafına konulmalıdır. Aksi halde bacanın gölgesi kollektöre düşebilir.
– Kollektörün monte edileceği çatı ağaç, bina veya diğer yükseltilerin gölgelerinden etkilenmemelidir.
– Kollektör yerleştirilirken, kollektör ayaklarının denk geldiği kiremitler çıkartılarak altına tahta direkler çakılır. Böylelikle kollektörün daha sağlam durması sağlanır.
– Kollektör ayakları tespit delik yerleri işaretlenerek matkapla delinir.
– Trifon vida ile vidalanır.
– Kollektör yeri depoya yakın olmalıdır.
– Kollektöre giriş ve çıkış boruları hemen hemen eşit uzunlukta olmalıdır ki basınç kayıpları dengelensin.
– Borular mümkün olduğu kadar az dönüşlerle bağlanmalıdır.
– Isı dönüştürücüye giren şebeke suyu basıncı 7 bar’dan fazla ise giriş hattına basınç regülâtörü konulmalıdır.
– Sıcak su çıkışına, kullanıcının ani sıcak sudan zarar görmemesi için karıştırıcı vana konulmalıdır.
– Güneş enerjisi tesisatında bakır boru ve ek parçaları tercih edilmelidir.
– Tesisat çalışırken oluşan havanın kolay tahliyesi için, borular döşenirken akış yönünde yaklaşık %1 eğim verilmelidir.
Şekil 1.30: Güneş enerjisi ile sıcak su hazırlama tesisat şeması