Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri

Sürdürülebilirliğin tartışılmaya başlandığı 1970’lerden itibaren, sürdürülebilir mimarlık konusunun gündeme gelmesiyle, genelde yapılı çevrenin, özelde de binaların ne kadar sürdürülebilir olduğunun belirlenmesi önem kazanmıştır. Bu amaçla geliştirilen birçok değerlendirme yöntemi mevcuttur. Bu yöntemler, farklı ülkelerde, farklı kuruluşlar tarafından geliştirilseler de incelendiğinde hepsinin amacının aslında çevreye verilen zararın azaltılması ve mekan içinde insan konforunun arttırılması olduğu görülmektedir. Binaların çevresel etkilerinin ölçülmesi için geliştirilen bu değerlendirme yöntemleri içerisinde, tüm binayı dikkate alan sistemler, genel olarak “Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri (YBDS)” olarak adlandırılmaktadır. Bazı çalışmalarda bu yöntemler “Bina Çevresel Değerlendirme Sistemleri” olarak adlandırılsa da önceki ismin daha çok tercih edildiği görülmektedir.

Günümüzde, YBDS’lerinden en çok kullanılanları, dünyada ilk geliştirilen sistem olan BREEAM ile ondan hemen sonra geliştirilen LEED’dir. Ülkemizde 2012 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan bir genelgeyle 200 ve üzeri yatak sayısına sahip yeni hastanelerde, Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri’nden olan LEED sertifikasının alınmasının zorunlu hale getirilmiş olması [1] nedeniyle bu çalışmada, LEED sertifikası almış olan sağlık yapıları irdelenmiştir.
LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) sertifika sistemi, 1993 yılında Amerika’da kurulan Yeşil Bina Konseyi (USGBC) tarafından 1998 yılında oluşturulmuştur. LEED, gönüllü bir sistemdir. LEED sertifikasyonunda 4 derece bulunmaktadır. Bunlar şöyledir:

– Sertifikalı (Certified)(40-49 puan),
– Gümüş (Silver) (50-59 puan),
– Altın (Gold) (60-79 puan),
– Platin (Platinum) (80 puan ve üstü)’dir.[2]

LEED sisteminde binaları değerlendirmek için farklı kategoriler için şemalar geliştirilmiştir. Bu kategoriler şöyle sıralanabilir:

– Yeni İnşaat, Restorasyon veya Renovasyon
– Mevcut Binalar İşletme ve Bakım
– Ticari İç Mekanlar
– Çekirdek ve Dış Cephe Geliştirme Projeleri
– Konutlar
– Komşuluk Gelişimi
– Eğitim Kurumları
– Perakende Mağazalar
– Hastane Binaları
– Data Merkezleri
– Depo ve Dağıtım Merkezleri
– Otel Binaları
– Kentsel Gelişme Alanları

LEED sertifikası alacak olan binaların sahip olması gerekli olan önkoşullar şunlardır:

– Sürdürülebilir Arazi,
– Su Verimliliği,
– Enerji ve Atmosfer,
– Malzeme ve Kaynaklar,
– İç Mekan Hava Kalitesi,
– Konum ve Bağlantılar,
– Farkındalık ve Eğitim,
– Tasarımda inovasyon/yenilik,
– Bölgesel Öncelik.

Tablo LEED sisteminde alınabilecek en yüksek puanlar

Kaynak: Müjde ALTIN Mimar, Gamze KARAKAŞ Mimar