Isıtma tesisatı pompaları genellikle çift olurlar. Biri yedek bekler, diğeri çalışır. Böylece sistemin devamlılığı sağlanır. Kalorifer tesisatlarında ıslak rotorlu pompa kullanılmasını öneririz. Islak rotorlu pompalarda ikiz tip kullanmak, vana ve çekvalflerin kapladığı yerden ekonomi sağlar.
1- Besleme suyunun içinde erimiş halde hava bulunması sıcak su tesisatında pompa verimini önemli ölçüde etkiler. Öte yandan sıcak sulu ısıtma tesisatlarının verimli ve problemsiz çalışabilmesinin ön şartı sistemde hava bulunmamasıdır.
2- Don tehlikesine karşı tesisattaki suya Glikol karıştırılabilir. Glikol oranı %20 değerinden az olmamalıdır. %20’den daha az konsantrasyonlarda asit korozyonu oluşumu tehlikesi vardır.
3- Pompalar kapalı vanalara karşı uzun zaman çalıştırılmamalıdır. Aksi halde sürtünmelerden oluşan ısı su ile taşınamadığından pompa aşırı ısınır ve yanabilir. Bu nedenle çok büyük pompalar için gerekli minimum akışı sağlayacak bir by-pass devresi oluşturulması her zaman faydalıdır.
4- Özellikle çok büyük sistemlerdeki büyük kapasiteli dolaşım pompalarını çalıştırırken, pompa çıkışındaki vananın kapalı olmasına dikkat edilmelidir. Pompa çalıştıktan sonra vana yavaş yavaş açılmalıdır. Aynı işlemin tersi pompa durdurulurken yapılmalı, pompa durdurulduktan sonra çıkış vanası kapatılmalıdır. Aksi halde doğrudan sisteme basan pompa bir şok dalgası yaratır ve bu dalga sistemdeki pek çok elemanı etkiler. Bu amaçla pompa çıkış vanaları elle kapanmalı ve pompa çalıştırma düğmesi de pompa yakınında olmalıdır. Uzaktan bir merkezden çalıştırma yapılıyorsa çıkış vanaları da motorlu olmalı ve hatta pompa ile içten elektrik bağlantılı olmalı ve birlikte çalıştırılmalıdır.
5- Sirkülasyon devrelerinde kireç ve çamura karşı pislik tutucu kullanımının faydası yoktur. Dönüş hattı üzerine yerleştirilecek paslanmaz çelik kartuşlu 100 mikron süzme hassasiyetli filtreler kullanımı daha gerçekçi bir çözümdür.
6- Tesisatın montaj çalışmaları bittikten sonra, sirkülasyon pompaları, çok yollu vanalar, debi ve basınç kontrol armatürleri gibi hassas ekipmanlar takılmadan önce tesisatın tamamı basınçlı su ile yıkanmalı ve iyice temizlenmelidir. Sistemin ilk devreye alınması döneminde her pompa girişine geçici olarak bir kaba filtre (pislik tutucu) yerleştirilmesi faydalı bir uygulamadır. Birkaç aylık bir çalışmadan sonra kapalı devrelerde süzgeç çıkartılabilir. Ancak süzgeç ileride olabilecek tevsi işlemlerinden sonra tekrar kullanılmak üzere muhafaza edilmelidir. Çalışmalar sırasında süzgeç sık sık temizlenmelidir. Sürekli pislik tutucu ancak soğutma kulesi gibi açık sistem pompalarından önce kullanılır.
7- Kullanma suyu sirkülasyon pompasının çalışma süresinde kaybedilen ısı maliyeti yüksektir. Çözüm kullanma suyu sirkülasyon pompasının ekomatik panelin zaman saatinden kumanda almasıdır. Örneğin konutlarda bu pompa gece 11 ile sabah 6 arasında durmalıdır. Müstakil evlerde ve işyerlerinde, kullanılmayan gündüz saatlerinde bile, kullanma sirkülasyon pompaları çalıştırılmamalıdır.
8- Dolaşım pompalarında mekanik veya fitil salmastra tercihe bağlıdır . Ancak mekanik salmastralar uzun ömürlü ve bakım gerektirmeyen elemanlardır. Pahalı olduklarından profesyonel ve sürekli bakım elemanı bulunmayan yerlerde kullanılmalıdırlar. Şu da unutulmamalıdır ki mekanik salmastra bozulduğunda pompa servisini çağırmak gerekir ve servis çoğunlukla pompa sökülerek fabrikada yapılır. Bu ise pompanın belirli bir süre çalışmaması anlamına gelir.
9- Santrifüj pompaların emişinde, dirsekten sonraki düz mesafe, boru çapının en az 10 katı kadar olmalı veya özel bağlama elemanı kullanılmalıdır. Aksi halde verim düşer.
10- Sürekli çalışan 3 HP’den büyük güçteki pompalar mümkün olduğunca 1450 d/d seçilmelidir. 2800 d/d pompaların soğutucu fanları çok gürültülüdür.
11- Sirkülasyon pompalarını eski alışkanlıklarımızdan vazgeçerek gidişe yerleştirmek gerekir. Sistemin hava yapmadan rahatça çalışabilmesi için bu şarttır. Ayrıca üst katların ısınmama probleminin nedenlerinden biri ortadan kalkacaktır.
12- Kalorifer tesisatlarında ısıtma sirkülasyon pompalarının çıkışına çekvalf koyma alışkanlığı yoktur. Çekvalf monte etmeyince;
a- Yedek pompanın vanaları kısa devreyi önlemek için kapatılır. İşletmeci çalışmayan (vanaları kapalı) yedek pompayı yanlışlıkla çalıştırıldığında pompa salmastrasında arıza olabilir veya motor yanabilir.
b- Aynı sisteme bağlı boyler varsa, bina ısıtma pompasının çalışmadığı dönemlerde (yaz aylarında) boyler ısıtma pompası, yakındaki kalorifer kolonlarından ve radyatörlerinden sıcak su dolaşımına (enerji kaybına) neden olabilir. Kalorifer tesisatında birden fazla sirkülasyon pompası varsa pompa çıkışına (radyatör ısıtma, boyler ısıtma, kullanma suyu sirkülasyon pompaları) mutlaka çek valf monte edilmelidir. Kalorifer tesisatında buhar tipi çek valf kullanılmamalıdır. En ideal çek valf disk tipi çek vanadır. Ayrıca yedekli kalorifer pompalarında da disk tipi çek valf kullanımı çalışmayan pompanın (yedek pompanın) vanasını kapatma zorunluluğunu ortadan kaldırır. Vanası kapalı pompaların yanlışlıkla çalıştırılması sonucu motorlarının yandığı bilinmektedir. Pompaların çıkışına disk tipi çek valf monte edildiğinde, yedek pompanın vanasını kapatmaya ihtiyaç olmayacaktır. Çekvalf, sistemin suyu boşaltırken suyu aşağıya geçirmeyeceği için; çek valften sonra boşaltma vanası konması unutulmamalıdır.
13- Elektrik motorları (pompa vb) için termik koruyucu seçerken, termik orta noktası cihazın çektiği akım mertebesinde olmalıdır. Termik koruyucular orta noktada ideal çalışır. Başlangıç ve son değerleri çok hassas olmayabilir. Benzer not presostatlar (basınç şalterleri) için de geçerlidir.
14- Kalorifer tesisatında sirkülasyon pompaları kat kaloriferleri dışında genellikle yedekli seçilir. Ayrıca pompaların gidiş dönüş kollektörleri arasında by-pass borusu ve vanası yapılır. Kömürlü kazanlarda elektrik kesildiğinde pompa duracak, kazandaki su ısınmaya devam edecektir. Bu durumda by-pass vanası açılarak doğal sirkülasyon ile bina kısmen ısıtılabilir. Kazandaki sıcaklık yükselmesi önlenir. By-pass vanası yalnız kömürlü sistemlerde kullanılmalıdır. Sıvı ve gaz yakıtlı kazanlarda by-pass borusu ve vanası kullanmak gereksizdir.
15- Antifriz kullanılan tesislerde sirkülasyon pompası basıncı daha yüksek seçilmelidir.
16- Sirkülasyon pompalarının montajında, pompa milinin terazide ve yere paralel (yatay) olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca klemens kutusu da alta gelmemelidir, ıslanabilir.
17- Sirkülasyon pompalarının kollektörüne bypass vanası montajı sadece kömürlü tesisler için gereklidir. Yeni binalarda fuel oil veya doğal gazla ısıtılan tesisatlarda kullanılmamalıdır.
18- Uzun süre çalışmayan santrifüj pompaların salmastraları kuruduğu için milleri sıkışır ve genellikle anahtarla dahi dönmez. Pompayı su ile doldurup, bir gün bekleyiniz. Pompa milini elle veya anahtarla döndürüp ilk hareketi verdikten sonra şaltere basıp, pompayı işletmeye alınız.
19- Borularda titreşimi önlemek için pompalar tesisata esnek bağlantı elemanlarıyla bağlanabilir.
20- Hidrofor depolarında, pompa şalt sayısı Alman Normlarına göre saatte 20 defa alınabilir. Kontaktörler çok geliştiği için elektrik tesisatında sorun oluşmaz.
Kaynak: Isısan