HEV (Hybrid Electrical Vehicle) taşıtında maksimum verimlilikte çalışan çok küçük bir motor bu küçük güç seviyesini üretir. Tekrar üretimli frenleme bu gibi durumlarda değişen yol, yük ve güç gibi ihtiyaçların karşılanması için taşıtın frenleme enerjisinin bir kısmını bataryaları yeniden şarj etmek için kullanır.
Günümüzde araçların çoğunun maksimum gücü 100 kW‟tır. Fakat anayol ve şehir içi trafiğinde kullanılan ortalama güç gerçekte sadece 7,5 kW dolaylarındadır. Bu hafif yükte motor verimliliği %20 gibi düşük bir değerdedir.
Alternatif motorlar klasik buji ile ateşlemeli motorlardan, hybrid güç freni verimlilik kazancını artırdığı için daha fazla verime sahiptir. Günümüzde hybrid motorlu araçların yakıt ekonomisi iki veya üç katına çıkarılarak taşıt yakıt ekonomisi önemli ölçüde artırılmıştır.
Hybrid taşıtlar çok düşük petrol tüketim seviyelerine sahiptir. M 85‟te (%85 metanol ve %15 benzin) çalışan hybrid taşıtlar klasik otomobillere göre %90 daha az bir petrol tüketimine sahiptir.
Düşük petrol tüketim seviyeleri doğal gaz, etanol, hidrojen gibi alternatif yakıtlı taşıtlarda da benzer şekildedir. Günümüzde üretilen hybrid motorlu araçların testlerinde 100 km‟de 3 lt benzin tüketimine kadar düşülmüştür. Sürücü, alternatif yakıtı kullanamadığı zaman benzini yedek yakıt olarak kullanabilir. Ancak maksimum yakıt ekonomisi, hybrid taşıtların ağırlığının azalması ile sağlanır ve bu sayede hybrid taşıtların egzoz emüsyonları da azaltılacaktır.
Elektrikli Hybrid Araçların Değerlendirilmesi
Aşağıdaki parametreler, bir elektrikli hybrid taşıdın kat edeceği mesafe ve sağlayacağı avantajlar bakımından önemlidir.
Akünün fiziksel durumu belirleyen parametreler: | Taşıt çalışma koşullarını belirleyen parametreler |
Akü sıcaklığı | Taşıt toplam ağırlığı |
Akünün şarj durumu | Taşıt toplam hızı |
Akü özgül yoğunluğu, toplam akü ağırlığına oranı, yani güç yoğunluğu | Taşıtın rüzgâr direnç kat sayısına bağlı olarak incelenmesi |
Taşıtın kaç kere durup-kalktığı | |
Yol durumu ve yol yapısının değişkenliğidir. |
Elektrikli taşıt kullanımını gerekli kılan en büyük nedenlerden biri daha önce de belirtildiği gibi taşıtların çevre dostu niteliğidir. Elektrikli taşıt ve çevre ilişkisini ortaya koymak amacı ile bu konuda önder ülke konumundaki ABD‟deki son verileri değerlendirilirse;
Kaliforniya hava kaynakları heyeti tarafından hava kirliliğini azaltan taşıtlar dört sınıfa ayrılırlar;
– Düşük emüsyona geçiş taşıtları (Transitional low –emission vehicle, TLEV)
– Düşük emüsyon oluşturan taşıtlar (Low emission vehicle, LEV)
– Çok düşük emüsyon oluşturan taşıtlar (Ultra low – emission vehicle, ULEV)
– Sıfır emüsyonlu taşıtlar (Zero emission vehicle, ZEV)
Tablo 4.1‟de normal dizel taşıtla hybrid dizel taşıdın egzoz emüsyon değerleri görülmektedir.
Dışarı Atılan Gazlar | NOX | CO | HC |
Standart Dizel Taşıt | 0,9 g/km | 0,9 g/km | 0,18 g/km |
Hybrid Dizel Taşıt | 0,22 g/km | 0,4 g/km | 0,1 g/km |
HEV Hybrid Taşıtların Performansı
Benzinli motorun ve jeneratör motorunun toplam gücü 50 KW (72 HP) kadardır. Özellikle düşük ve orta hızlarda taşıdın hareket torkunun çoğunu tahrik motoru sağlar ve içten yanmalı motor bir enerji kaynağı olarak çalışır. Bu tip bir taşıdın maksimum hızı 120 km/h kadardır.
Tablo 4.2‟de benzinli, elektrikli ve hybrid motorlu taşıtların ivmelenme yakıt tüketimleri ve diğer özelliklerinin karşılaştırılmaları görülmektedir. Burada hybrid taşıtın 0‟dan 100 km/h‟ye ve 400 m‟yi kaç saniyede aldığı belirtilmektedir.
Tablo 4.2: Farklı Motorlara Sahip Taşıtların Teknik Özellikleri
Kaynak: Megep, HEV (Hybrid Electrical Vehicle)