Yağmur Suyu Hesabı ve Boru Seçimi

Yağmur Suyu Hesabı illere göre yağış katsayıları ve çatı yüzey alanında düşen yağmur suyu miktarına göre yapılır. Bu yazıda yağmur suyu hesabı yöntemleri, ilgili tablolar ve excel hesaplamalarına yer verilmiştir. Yağmur suyu hesabı işlemlerine geçmeden önce yağmur suyu tesisat tasarımında dikkat edilmesi gereken konulara göz atalım.

1- Yapının her balkonu için ayrı yağmur suyu kolunu ve yer süzgeci yapılmalıdır.

2- Balkon boruları, çatı sularını toplayan düşey borularla ortak olabilmektedir. Ancak Balkon ve yağmur suyu borularına eviye, lavabo vb. cihazların pis su boruları bağlanmamalıdır.

3- Zemin üzeri serbest olarak akıtılacak yağmur borularının altlarına dirsek konmalıdır.

4- Yağmur suları zemin altındaki pis su şebekesine doğrudan bağlanmamalıdır. Yağmur suları zemin üzerine akıtılabileceği gibi her borunun altına bir yağmur rögarı yapılarak, yağmur kanalizasyonuna bağlanabilir. Yağmur suyu rögarları , pis su şebekelerine bağlanması durumunda, S sifonu ile bağlantı yapılmalıdır.

5- Binanın çatı yağmur suları çatının her m² için, cm² veya lt/sn×ha cinsinde çatıya düşen yağmur suyu miktarını bilerek boru çapı hesaplanmalıdır. Şayet binada bulunan balkonlar açık ise çatı alanı hesabına dahil edilmelidir.

Yağmur Suyu Hesabı

Yağmur suyu hesabı geleneksel sistem tasarımı için uygun olup sifonik sistem tasarımı için hesaplamalar ayrı bir makalede yer verilecektir. Bu kısa özet sonrası yağmur suyu hesabı yöntemlerini inceleyelim.

Yağmur Suyu Hesabı 1. Yöntem

S=P x m²’ye düşen yağmur miktarı (cm² ) / 1 m²
P: Çatı alanı + Balkon alanı (m²)
S: Gerekli yağmur borusu alanı (cm²)

A=S/f (cm²)
A=Yağmur borusu kesiti (cm²)
f: Kullanılan yağmur borusu adedi

D=1,13x√A
D: Boru çapı (cm)

Yağmur borusu çap hesabı, yağmur boruları sayısı ve kesitleri göz önüne alınarak farklı çapta boruların kullanılması ile en uygun yağmur boruları seçilir.

Yağmur Suyu Hesabı Örnek:

İzmir ili için çatının m²’si başına 0.75 cm² düşey yağmur borusu hesaplanacaktır.
Çatı Alanı : P = 900 m2
Gerekli yağmur borusu alanı : S = 900 x 0.75 = 675 cm²
Kullanılan yağmur borusu adedi : f= 6 adet (her kolonda olduğu düşünüldü).
Yağmur borusu Kesiti : A = 675 / 6 = 112,5 cm²
Yağmur borusu Çapı : D = 11,98 cm olup Ø125 lik boru seçilmiştir.

Silindirik Boru Kesitleri:

Boru Çapı D:mmYağmur Borusu Kesiti A:cm²
Ø 5019,55
Ø 7038,36
Ø 10078,31
Ø 125122,34
Ø 150175,75

Yağmur Suyu Hesabı 2. Yöntem

Belirli bir yatay alana düşen yağış miktarı hesaplanması yöntemi olup 1. yöntemdeki örnek değerler dikkate alınmıştır.
Qr = A x r x φ
A = Yağış alan yatay yüzey- hektar (0,09 hektar – 900 m²)
r = yağış şiddeti L/s.hektar. ( İzmir ili için 416 L/s.hektar kabul edilmiştir. Tablo 2 den yağış miktarına bakılır.)
φ = Akma dağılma şiddeti (çatı eğimi >3 ise 1, Tablo 3 den çatı eğimine göre belirlenir.)
Qr= 0,09 x 416 x 1 = 37,44 lt/s (toplam)

Yağmur borusu adedi = 6 adet
Düşey Yağmur borusu kesiti = 37,44 / 6 = 6,24 lt/sn. (Tablo 1 Den 6,24 l/sn için uygun boru çapına bakılır.)
Düşey Yağmur borusu çapı = 125 mm olarak bulunur.

Tablo 1: Yağmur Suyu Kolon Çapları Hesabı İçin Tablo
Yağmur Debisi lt/sYük Değeri (YD)Boru Çapı (Kolon) (mm)
1,4045 

100

2,1075
2,80100
3,50130
4,15150 

125

4,80175
5,50200
6,25235
7,00270
7,75300 

150

8,50330
9,25360
10,00400

 

Tablo 2 : Bazı şehirlerimizde saniyede yağış miktarı (l/(s x ha))
ŞehirANATAŞMAŞehirANATAŞMA
Acıpayam230340Diyarbakır189367
Adana407617Edirne376474
Adıyaman457637Elazığ243277
Afyon261484Erzincan159310
Ağrı211310Erzurum239367
Aksaray246367Eskişehir276450
Alanya415680Fethiye307564
Amasya278500Gaziantep311584
Ankara308400Giresun338480
Antalya551764Gümüşhane259414
Ardaşan279620Hakkari125324
Artvin185380İğdır250564
Aydın202387İsparta277594
Ayvalık346484İskenderun453617
Balıkesir302610Istanbul-Florya257534
Bartın289387Istanbul-Göztepe299530
Batman174324Istanbul-Sarıyer375487
Bayburt281440İzmir416614
Bilecik311430K.Maraş232484
Bingöl167347Karabük223407
Bitlis206334Karaman316367
Bodrum303470Kars273434
Burdur285547Kastamonu419557
Bursa372757Kayseri244380
Çanakkale262550Kırıkkale329444
Çankırı241377Kırklareli375510
Çorum469800Kırşehir386794
Denizli361690Kocaeli408604
Konya249390Kuşadası288464
Kütahya398674Malatya284567
Manisa307444Mardin500914
Marmaris558624Muğla357494
Muş173374Nevşehir229334
Niğde196337Ordu328390
Rize445814Sakarya351560
Siirt249597Sinop307680
Sivas187420Şanlıurfa320460
Tekirdağ371524Tokat234404
Trabzon317487Tunceli200354
Uşak264457Van223340
Yalova506684Yozgat317500
Zonguldak507734

 

Tablo 3: Boşaltma Faktörü
Çatı YüzeyiBoşaltma Faktörü ( )
Çatı eğimi > 3°, Beton Çatılar, Rampalar1,0
Çatı eğimi < 3°0,8
Çakıl kaplı çatılar0,5
Yaygın çatı alanı
10 cm.kalınlıktan başlamak üzere
0,3
Yaygın çatı alanı 10 cm. kalınlığın altında0,5

Bu bilgiler ışığında yağmur suyu hesabı ile ilgili çeşitli excel hesaplamalarını indirebilirsiniz.

Yağmur Suyu Hesabı Programları
Açıklamaİndirme Linki
Yağmur Suyu Hesabı ExcelYağmur Suyu Hesabıyagmur-suyu-hesabi.xls
Yağmur Suyu Hesabı – 1 ExcelYağmur Suyu Hesabı 1yagmur-suyu-hesabi-1.xls
Yağmur Suyu Hesabı – 2 ExcelYağmur Suyu Hesabı 2yagmur-suyu-hesabi-2.xls
Yağmur Suyu Hesabı – 3 ExcelYağmur Suyu Hesabı 3yagmur-suyu-hesabi-3.xls
Yağmur Suyu Hesabı – 4 ExcelYağmur Suyu Hesabı 4yagmur-suyu-hesabi-4.xls

Kaynak:

1- MMO/Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Esasları

2- Tablo-2, Ömer KANTAROĞLU, Sıhhi Tesisat Teknolojisi

İlgili Yazılar

15 yorum

Teşekkürler.

Sayın yetkili

Açıklamalarınızı çok faydalı bulduğumu belirtmek istiyorum. Aşağıdaki 2 konuda açıklama yapmanızı rica ediyorum.

Tablo 2 deki Bazı şehirlerimizde saniyede yağış miktarı (l/(s x ha)) hangi kitaptan alındı veya hangi kurumun yayını olduğu bilgisini alabilirmiyim. MMO Sıhhi tesisat kitabında bulamadım.
Ayrıca bu tabloda ANA ve TAŞMA kelimeleri neyi ifade ediyor ?

Saygılarımla.

Nadir Bey merhaba,
Tablo 2, Ömer Kantaroğlu Sıhhi Tesisat Teknolojisi kitabından alınmış olup, yeni baskı MMO Sıhhi tesisat kitabında da yer verildi diye hatırlıyorum. Bu değerler meteroloji genel müdürlüğünden alınan yıllık yağış hareketleri verileri kullanılarak hazırlanmıştır.
Ana ve taşma kelimeleri ilgili durum ise şu şekildedir. Yatay çatı alanına düşen saniyedeki yağış miktarını bulmak için ana yağış miktarı kullanılmaktadır. Makalede verilen formülde ana yağış miktarı eklenerek, süzgeç sayısı ve yağmur borusu çapını elde edebilirsiniz.
Taşma ise; çatı alanları yardımcı tesisat ile güçlendirilmelidir. Boşaltma ve taşma tesisatlarının drenajının yapılabilmesi için en azından o yerleşim yerinde, güvenilir olarak kabul edilebilecek yüz yıl süresince beş dakikalık yağış miktarı bilinmelidir. Taşma tesisatının boşaltma kapasitesi yüz yıllık yağış hareketleri ve çatı boşaltma sisteminin maksimum kapasitesi arasındaki farktan oluşur. Teras drenajı bulunan ve yağış sularının teras süzgeçleri dışında serbestçe akışına izin verilmeyen tüm uygulamalarda kullanılmalıdır.

İftixar  -  8 Eylül 2016 / 11:17

Selam aleykum. Ben Azerbaycandan Azersu-dan İftixar. Yağmur suyunun kullanılması gunumuzun en fazla kullanılan konusu. Ben Baku üçn yağmur suyu hesabı yapıram. Amma boru çapı çok fazla böyük çıkır. Lütfen bana yardım yapın. Selam ve saygılarımla İftixar

Aleyküm selam.
Yağmur suyu hesabı için Bakü ilinde m² ye düşen saniyedeki yağış miktarı, ilgili binanın çatı alanı ve çatı eğimi gerekmektedir. Ayrıca çatı planı ve mimarın öngördüğü yağmur iniş sayısı da var ise daha doğru çözüme ulaşabiliriz. İlgili verileri iletişim kısmından veya yorum olarak belirtirseniz boru çaplarını hesaplayabiliriz.
İyi Çalışmalar Dileriz.
Saygılarımızla

Gülşah  -  1 Ocak 2017 / 13:38

MERHABALAR ,Ben van da yağmur suyunun değerlendirilmesi ile ilgili bir proje yapıyorum öğrencilerimle birlikte. bana bu konuda kaynak veya en azından projemizin görsel olarak sunumu açısından çatı suyunun değerlendirilmesi ile ilgili ev maketini yapabileceğimiz yada yaptırabileceğimiz bir yer var mıdır? yardımcı olabilirseniz çok seviniriz.

MUHAMMET YILMAZ  -  13 Ocak 2017 / 01:51

merhaba.çim saha drenaj boru çapı hesabını nasıl yapabilirim.
bilginiz varsa paylaşırmısınız.
selamlar

Muhammet Bey merhaba,
Dokuz eylül üniversitesi yağmur suyu drenajı makalesinde spor sahaları bölge türü ve diğer alanlar için drenaj hesabı ile ilgili bilgi verilmiştir. Aşağıdaki linkten inceleyebilirsiniz.

Yağmur Suyu Drenajı Makalesi

Mustafa  -  6 Kasım 2018 / 14:07

“Yaygın çatı alanı 10 cm.kalınlıktan başlamak üzere” ve “Yaygın çatı alanı 10 cm. kalınlığın altında” ile kastedilmek istenen nedir?

Merhaba,
Yayın çatı tipleri şet, kırma, beşik, mansart ve sev olmakta olup muhtemelen kiremit vs. örtü elemanlarının kalınlıklarını belirtmektedir.

Mustafa  -  6 Kasım 2018 / 15:55

Alan denmiş ama örtü elemanlarının kalınlığı denmemiş

Abdurrahman  -  12 Ekim 2020 / 13:35

İyi günler;
Hesaplama detayı için teşekkürler. Kolon borusu hesabınız gayet açıklayıcı . Kolon borularından aşağı yeraltı borusunun hesabını da paylaşabilir misiniz?

merhaba tablo 1 in devamı yok mu benım düşey boru kesitim 70,84 çıkıyor ve tablo 1 de bu değer yok devamını nerden bulabilirim yardım ederseniz çok sevinirim

merhaba tablo 2 nin devamını nerden bulabilirim link vs atma şansınız var mı? debim 42,5 l/sn çıkıyor yardımcı olur musunuz acil

Yahya KEMAL  -  20 Ağustos 2022 / 11:27

Şehirlerde kullanılan yağmur suyu hattı boru seçminede örnek hesaplama yaparsanız müteşekkir oluruz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

close

15 Bin Üyemize Katılın