Örnek Yangın Sprinkler Hesabı

Sprinkler (yağmurlama) sisteminin amacı; yangına erken tepki verilmesinin sağlanması ve yangının kontrol altına alınması ve söndürülmesi için belirli bir süre içerisinde tasarım alanı üzerine belirlenen miktarda suyun boşaltılmasıdır. Sprinkler sistemlerine suyu sağlayan sabit boru tesisatı çapı yapılacak hidrolik hesaplara göre belirlenmelidir.

Bu doğrultuda daha önceki “Yangın Tesisat Sprinkler Tasarımı ve Hesabı” makalemizde sprinkler sistemi ve hesap metodları ile ilgili bilgilendirme içermekteydi. Bu makalemizde ise örnek sprinkler tesisatı hesabını detaylı bir şekilde anlatacağız.

Örnek Sprinkler Hesabı

1- Öncelikle, binaların yangın korunması hakkında yönetmelik doğrultusunda binanın tehlike sınıfı ve sprinkler dizaynı için kriterler belirlenir. Örnek aldığımız bina  otel olup;

– Tehlike Sınıfı: Orta Tehlike – 1 (Ek-1/B Orta Tehlike Kullanım Alanları tablosundan seçilir.)
– Uygulama Alanı: 72 m² (Ek-8/B Yağmurlama Sisteminde Tasarım Yoğunlukları tablosundan seçilir.)
– Tasarım Yoğunluğu: 5 lt/dk.m² (Ek-8/B Yağmurlama Sisteminde Tasarım Yoğunlukları tablosundan seçilir.)
– Sprinkler Koruma Alanı: 12 m² (1 sprinkler için Orta tehlike de en fazla koruma alanı)
– Km: 80 (K Faktörü, 1/2″ nominal orifisi olan sprinkler için 80 dir. Farklı tip sprinkler kullanılması durumunda değişmektedir.)
– Boru Tipi: Siyah Çelik (Islak ve Baskın Sistem)
– C Değeri: 120

2- Projede tasarımı yapıldıktan sonra çaplandırma için aşağıdaki NFPA tablosu kullanılarak sprinkler sayısına göre çaplar yazılır.

Yangın Tesisat Boru Çapları Yükleri, NFPA 13-1999, Boru Tablosu Yöntemi
Boru Çapı (Çelik)Hafif Tehlike Sprinkler SayısıOrtaTehlike Sprinkler Sayısı
1″2 Sprinkler2 Sprinkler
11/4″3 Sprinkler3 Sprinkler
11/2″5 Sprinkler5 Sprinkler
2″10 Sprinkler10 Sprinkler
21/2″30 Sprinkler20 Sprinkler
3″60 Sprinkler40 Sprinkler
31/2″100 Sprinkler65 Sprinkler
4″Koruma alanı sınırlaması vardır.100 Sprinkler
5″Gereksizdir. (Over-engineering)160 Sprinkler
6″Gereksizdir. (Over-engineering)275 Sprinkler
8″Gereksizdir. (Over-engineering)Koruma alanı sınırlaması vardır.

3- Kritik alanda açılan sprinkler sayısı 72 m² / 12 m² = 6 adet bulunur. 2 nolu tablo doğrultusunda kritik alandaki her noktaya ve kritik alan dışındaki hatlarda sadece çap değişimi olan noktalara numara verilir.
4- Hesaplarda kullanacağımız Eşdeğer Uzunluk Değerleri, Boru Çapları, C Katsayısı ve Düzeltme tablosu ve kullanacağım formülleri tanıyalım.

  • Tesisat elemanları eşdeğer uzunlukları
Anma Çapı
(İnch)   (mm)
90 Dirsek
(m)
İstavroz
(m)
Kelebek
Vana (m)
Sürgülü
Vana (m)
Çek Vana
(çalparalı)
Alarm
Vanası (m)
1250.61.51.5
11/4320.91.82.1
11/2401.22.42.8
2501.53.11.80.33.4
21/2651.83.72.10.34.3
3802.14.63.10.34.9
41003.16.13.70.66.78.5
  • Çelik boru fiziksel özellikleri
Anma ÇapıDış ÇapEt Kalınlığıİç Çap
inchmmmmmmmm
12533.73.2527.2
11/43242.43.2535.9
11/24048.33.2541.8
25060.33.6553.0
21/26576.13.6568.8
38088.94.0580.8
4100114.34.50105.3
  • Boru sürtünme kaybı katsayıları
Boru TürüSürtünme Kaybı Katsayısı C
Siyah Çelik Boru (Kuru ve ön tepkili sis.)100
Siyah Çelik Boru (Islak ve Baskın Sistem.)120
Galvanize Boru120
PE  Boru150
  • Düzeltme katsayıları
Sürtünme Kaybı Katsayısı CDüzeltme Çarpanı
1000.713
1201.00
1501.51
  • Formüller

a) Sprinkler Minimum Su Akışı= Q = (d) x As
d= Tasarım Yoğunluğu (lt/dk m²), As = Bir adet sprinklerin uygulama alanı (m²)

b) Minimum Basınç Qm=Km×√P
Qm : Debi (lt/dak), Pm : Basınç (bar), Km : K Faktörü – Metrik (Birimsiz) K=5.6 Km=80
Km değeri kullanacağınız sprinkler orifis değerine göre değişiklik gösterir.

c) Statik Basınç
Pst=  h x 0,098
h = Zemin kotu ile basıncı hesaplanmak istenen yükseklik (m)
Pst= Basınç (Bar)

d) Hazen Williams Formülü, Sürtünme Kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= Birim uzunluk borudaki sürtünme direnci (bar/m)
Qm= Akış (lt/dk)
C= Sürtünme Kaybı Katsayısı
dm= boru iç çapı (mm)

e) Balanslama Formülü
Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk)
Qbalans= Balans Debisi
Q = Düşük Debi
Pb= Büyük Basınç Kaybı (bar)
Pk= Küçük Basınç Kaybı (bar)

5- Sistemin 6 sprinkler açılması durumunda gerçekleşecek pompa debi ve basınç kaybı hesaplama adımlarına başlayalım.  Aşağıdaki resimde kritik alan gözükmektedir. Dosyayı dwg olarak indirebilirsiniz. Örnek Sprinkler Kolon Şeması  : Örnek Sprinkler Hesabi Autocad İndir

Numaralandırma işlemine göre hesap işlemlerine başlayalım.


– Sprinkler başlangıç debisi Q = (d) x As = 5 × 12 = 60 l/dk
– Akma Basıncı Qm=Km×√P  —  60 = 80 ×√P  —  P=0,5625 bar

– 1 nolu hat
a) Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 60^1,85 / (120^1,85 × 27,2^4,87) ] × 10^5 = 0,0173 bar
b) 1 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru:2,1 m
1 adet Dirsek: 1″ çap için tablodan 0,77
Toplam= 2,1+0,77=2,87
c) Psürtünme=0,0173 × 2,87 =0,0497 bar
d) Ptoplam = 0,5625 + 0,0497 = 0,6122 bar
e) Branşman Debisi= Qm=Km×√P = 80 × √0,6122 =62,59 l/dk

– 2 nolu hat
a) Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 60^1,85 / (120^1,85 × 27,2^4,87) ] × 10^5 = 0,0173 bar
b) 1 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 1,0 m
1 adet Dirsek: 1″ çap için tablodan 0,77
Toplam= 2,1+0,77=1,77
c) Psürtünme=0,0173 × 1,77 =0,0307 bar
d) Ptoplam = 0,5625 + 0,0307 = 0,5932 bar
e) Branşman Debisi= Qm=Km×√P = 80 × √0,5932 =61,61 l/dk

– 3 nolu hat
1 ve 2 nolu hat t ile birleşmektedir. Bu kısımda 2 hatta da basıncı sağlayacak şekilde toplam debiyi balanslama yöntemiyle bulmamız gerekir.
a) Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 61,61 × (√0,6122/√0,5932) = 62,59 l/dk
b) Qbranşman= Qbalans + Qbüyük = 62,59 + 62,59 =125,2 lt/dk
c) 3 nolu hattın Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 125,2^1,85 / (120^1,85 × 27,2^4,87) ] × 10^5 = 0,0675 bar
d) 3 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 3,8 m
1 adet te: 1″ çap için tablodan 1,5
Toplam= 3,8+1,5=5,3
e) Psürtünme=0,0675 × 5,3 =0,3578 bar
f) Ptoplam = Pöncekit + P3 nolu hat = 0,6122 + 0,3578 = 0,97 bar
(Pöncekit, önceki hattın toplam basıncı 0,5625+0,0497=0,6122 bar)

– 4 nolu hat
Bu kısımda bu noktaya bağlanan 3 nolu hat 1 ve 2 nolu hattın aynısı ile birleşmektedir. Eğer aynısı olmasaydı bu birleşen hatlarıda tekrar hesaplamamız gerekirdi. Bu kısımda bu hatlarda uygun basıncı sağlamak için en büyük basınca göre yeni debiyi balans yöntemiyle bulmamız gereklidir.

En büyük basınc 1, 2 ve 3 e bakılınca 3 nolu hattadır. (1 ve 2 aynı olmasından dolayı yazdım isterseniz bu kısma farklı numara verebilirsiz ancak basınçları aynı olduğunda fazladan numaralandırmaya gerek yok.)

Önce 3 ile 1 i, sonra 3 ile 2 nolu hattı balanslayalım.
a) 3 ile 1 Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 62,59 × (√0,97/√0,6122) = 78,79 l/dk
b) 3 ile 2 Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 61,61 × (√0,97/√0,5932) = 78,79 l/dk
c) Qbranşman= Qbalans + Qbalans + Qbüyük = 78,79 + 78,79 + 125,2 =282,8 lt/dk
d) 4 nolu hattın Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 282,8^1,85 / (120^1,85 × 41,8^4,87) ] × 10^5 = 0,0376 bar
e) 4 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 3,8 m
1 adet te: 11/2″ çap için tablodan 2,4
Toplam= 3,8+2,4=6,2
f) Psürtünme=0,0376 × 6,2 =0,2332 bar
g) Ptoplam = P3 + P4 nolu hat = 0,97 + 0,2332 = 1,2032 bar

– 5 nolu hat
Bu kısımda bu noktaya bağlanan 4 nolu hat 1 ve 2 nolu hattın aynısı ile birleşmektedir. Eğer aynısı olmasaydı bu birleşen hatlarıda tekrar hesaplamamız gerekirdi. Bu kısımda bu hatlara uygun basıncı sağlamak için en büyük basınca göre yeni debiyi balans yöntemiyle bulmamız gereklidir.

En büyük basınç 1, 2 ve 4 e bakılınca 4 nolu hattadır. (1 ve 2 aynı olmasından dolayı yazdım isterseniz bu kısma farklı numara verebilirsiz ancak basınçları aynı olduğunda fazladan numaralandırmaya gerek yok.)

Önce 4 ile 1 i, sonra 4 ile 2 nolu hattı balanslayalım.
a) 4 ile 1 Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 62,59 × (√1,2032/√0,6122) = 87,75 l/dk
b) 4 ile 2 Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 61,61 × (√1,2032/√0,5932) = 87,75 l/dk
c) Qbranşman= Qbalans + Qbalans + Qbüyük = 87,75 + 87,75 + 282,8 =458,3 lt/dk
d) 5 nolu hattın Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 458,3^1,85 / (120^1,85 × 53,4^4,87) ] × 10^5 = 0,0289 bar
e) 5 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 11,8 m
1 adet te, 3 adet dirsek, 1 adet kelebek vana 2″ çap için tablodan 9,60
Toplam= 11,8+9,6=21,40
f) Psürtünme=0,0289 × 21,4=0,6188 bar
g) Ptoplam = P4 + P5 nolu hat = 1,2032 + 0,6188 = 1,8220 bar

Balanslama işlemi yaptıktan sonra dikkat ederseniz bu projedeki kritik hattan çıkmış oluyoruz artık bundan sonra yeni debi ve balans hesabı olmayacak. Sadece çap değişimi varsa bu kısımlardaki basınç kayıplarını hesaplayacağız. Ayrıca çap değişimi esnasında “te” gibi hatlar varsa bu kısımları dirsek olarak alacağız çünkü kritik alana kadar hattaki suyun direkt gittiğini ön görerek hesaplamalar yapılmaktadır. Diğer türlü kritik alan almanın bir anlamı olmayacaktır.

– 6 nolu hat (2″ dan 21/2″ geçiş olduğu için)
a) 6 nolu hattına Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 458,3^1,85 / (120^1,85 × 68,8^4,87) ] × 10^5 = 0,0081 bar
b) 6 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 3,0 m
1 adet dirsek 21/2″ çap için tablodan 1,90 (Teyi dirsek olarak aldık.)
Toplam= 3+1,9=4,90
c) Psürtünme=0,0081 × 4,9 =0,0398 bar
d) Statik Yükseklik 3 m Ps= 0,098*3 =0,294
e) Ptoplam = P5 + P6 nolu hat + Ps= 1,8220 + 0,0398 +0,294 = 2,1558 bar

– 7 nolu hat (21/2″ dan 3″ geçiş olduğu için)
a) 7 nolu hattın Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 458,3^1,85 / (120^1,85 × 80,8^4,87) ] × 10^5 = 0,0037 bar
b) 7 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 27 m
9 adet dirsek 3″ çap için tablodan 21,60 (Teyi dirsek olarak aldık.)
2 adet kelebek vana, 1 adet çekvalf 3″ çap için tablodan 11,1
Toplam= 27+21,6+11,1=59,70
c) Psürtünme=0,0037 × 59,70 =0,2214 bar
d) Statik Yükseklik 27 m Ps= 0,098*27 =1,7640
e) Ptoplam = P6 + P7 nolu hat = 2,1558 + 0,2214 + 1,7640 = 4,1412 bar

Bu doğrultuda 458,3 l/dk ve 4,14 bar debi ve basınç kaybı çıkmaktadır. Dönüşüm yaptığımızda ise 27,5 m³/h ve 41,4 mSS debi ve basınç kaybı çıkmaktadır.

Dikkat edilirse ilk başta NFPA tablosu doğrultusunda iç kısımlardaki hatlarda çaplandırma yapıldı ve ana hattı ise deneyimlerim sonucu 3″ olarak alarak hidrolik hesabı yaptık. Eğer basınç kaybı değeri yüksek çıkarsa çapı arttırmalı düşük çıkarsa çapı daha düşürebilirsiniz. Bu nedenle tablolara bakarak özellikle ana hat çapı seçmek doğru değildir, hidrolik hesap yaparak doğru çapı belirlemeniz gereklidir. Bu sayede doğru ve gereğinden fazla büyük çap seçilmemiş olacaktır.

Hesap dosyası aşağıdaki gibi olmaktadır.

Bunun yanısıra yangın tesisatı sisteminizde örneğin yangın dolabı, hidrant ve sprinkler sisteminiz var. Orta tehlike 1 için yapılan hidrolik hesaplar neticesinde sprinkler debiniz yukarıdaki örnekte olduğu gibi 458 l/dk ve 42 mss çıktı.

Sistemde spring olmasından dolayı “Ek-8/C Yangın Dolapları ve Hidrant Sistemi İçin İlâve Edilecek Su İhtiyaçları” tablosundan yangın dolabı için 100 l/dk, hidrant için 400 lt/dk sprinkler debisine ilave edilerek toplam 458+100+400=958 l/dk – 57,5 m³/h debi için yaklaşık pompa debinizi 58 m³/h alınmalıdır.

Basınç kaybı için ise örnek sprinkler basınç kaybı 41 mss, diğerleride örneğin yangın dolabı 65 mss, hidrant 80 mss buldunuz. Genelde yapılan işlem emniyetli tarafta kalmak için en yüksek basınç kaybını alarak yani 58 m³/h 80 mss olarak pompa seçimi yapmak olmaktadır.

Ancak doğru pompa seçimi, pompa eğrisine bakarak yapılmalıdır. Debi arttıkça basınç kaybı düşmekte debi azaldıkça basınç kaybı artmaktadır. Pompa eğrisi doğrultusunda seçim yapmanız yüksek kapasitede pompa seçmenizi engelleyerek enerji tasarrufu yapmanızı sağlayacaktır.

Sayın Misafirlerimiz, yukarıdaki bilgilerde gözden kaçan bir husus olması durumunda yorum yaparak en doğru çözüme ulaşmak için yardımcı olabilirsiniz.

Mekanik Tesisat Bilgi ve Haber Portalı
Yangın Tesisat Editörü

İlgili Yazılar

27 yorum

Muazzam hizmet. Çok teşekkürler

bencede muazzam iyi ancak başka bir ricam olacak bir de bu projeyi yangın kollektöründen itibaren gösterip bir örneklermiyiz, kollektörde hidrant ayrı bir hat olsun, yangın dolabıda sprinkler sistemle beraber çalışıp her katta 1 tane olursa bu iş tamamdır sizden ricam.

Uğur Bey merhaba,
Konu ile alakalı en kısa sürede makale hazırlanıp yayına alınacaktır.

bu bilgi ve birikim kesinlik ile kitaplaştırılmalı….

Hocam merhabalar Öncelikle bize verdiğiniz bu değerli bilgilerden dolayı çok teşekkür ederiz. Size sormak istediğim; elimde 7500 m2 bir depo mevcut. Depolama sınıfı Sınıf-I konfigürasyon olarak 6m yüksekliğinde paletli tek sıra raflı depolama çatı yüksekliği ortalama 9m Biz burada
1-hangi tip sprink kullanmalıyız?
2-Operasyon alanımız ne olmalı?
3-Sprink yoğunluğumuz ne olmalı?

Yardımcı olabilirseniz çok memnun olurum. Kolay gelsin.

Fatih Bey merhaba,

ESFR sprinkler, depolama alanlarında yangını bastırmak için kullanılır. Depolama alanlarında bina yüksekliği, çatı tipi, çatı konfigürasyonu, depolanan ürün ve depolama konfigürasyonu gibi tüm detaylara uygun olarak tasarım yapılmalıdır. ESFR sprinkler yangını bastırmaya yönelik homojen ve güçlü su dağılımı ile hızlı şekilde su akışı sağlar.

Raf-arası Sprinkler, raflı depolama alanlarında raf arasındaki hatlarda kullanıma uygun sprinkler tipidir. Raf-arası sprinkler üzerine disk monte edilmiş standart veya hızlı tepkili sprinklerdir. Disk sayesinde üst seviyede bulunan sprinklerin alt seviyedeki sprinklerin ısıya duyarlı elemanını ıslatarak sprinklerin geç açılmasına veya hiç açılmamasına engel olur.

ESFR, 160 veya üzeri, Raf-arası sprinkler dik veya sarkık tip 80 veya 115 K Faktörü alınarak hesaplar yapılmalıdır.

Barış ÖZTÜRK  -  31 Mart 2018 / 12:04

çok teşekkürler. loop(ring) sistemiyle bir yerleşim yaptığımızda bu hesabı (herhangi bir program kullanmadan) nasıl yürütebiliriz?

Barış Bey merhaba,
Ring sistemi program kullanmadan hesaplama adımları çok uzun süreç almaktadır. Eşdeğer Uzunluk ayrılma formulü ile bu işlem gerçekleştirilmektedir.

Q1 = Qt / [1+( L1 / L2 )^0,54]
Q1 = 1 numaralı boruda ki su debisi (lt/dk)
Qt = Toplam su debisi Q1 + Q2 = Qt (lt/dk)
L1 = 1 numaralı boru boyu (m)
L2 = 2 numaralı boru boyu (m)

Le = (L1) x (De / D1)^4,87 x (Ce/C1)^1,85
Le = Eşdeğer uzunluk (m)
L1 = Orijinal uzunluk (m)
D1 = Orijinal çap (mm)
De = Yeni eşdeğer uzunluğun çapı (mm)
C1 = Orijinal C sürtünme kaybı katsayısı
Ce = Yeni eşdeğer uzunluklu borunun C sürtünme kaybı katsayısı

Kolay Gelsin Öncelikle Teşekkürler Bu Bilgiler İçin,Ancak Pompa Ve Depo Hacmi İçin Aşağıdaki Gibi Yöntemlerde Mevcut.Bu Yöntem Yanlış Mı ?Sizin Hesaptan Neden Farklı Çıktı.27,497 İle 21,6 Neden Eşit Çıkmıyor?

YANGIN SUYU DEPOSU HESABI

1- SPRİNKLER SİSTEMİ
ETKİ ALANI: 5lt./dk/m2
Operasyon Alanı :72 m2 ( ıslak sistem baz alınmıştır )
Debi : 5×72: 360lt./dk.
Rezerv : 60 dak.
Depo Hacmi : 360 x 60 : 21600 lt./dk. :21,6m3

2- YANDIN DOLABI SİSTEMİ
Debi : 100 lt./dk.
Açılan Yangın dolap sayısı :1
Debi: 100 x 1 : 100lt/dk.
Rezerv : 60 dak.
Depo Hacmi : 60 x 100 : 6000 lt : 6m3

3- HİDRANT SİSTEMİ
Debi : 400 lt./dk.
Açılan Hidrant sayısı :1
Debi: 400 x 1 : 400lt/dk.
Rezerv : 60 dak.
Depo Hacmi : 60 x 400 : 24000 lt : 24m3

ANA DEPO HACMİ : 21,6 + 6 + 24 = 51,6m3
OrtaTehlike-1 sınıfına göre depo hacmi 51,6m3 çıkıyor.
Yangın Pompası debisi = 52 m3/h
Yangın Pompası basıncı =9 bar
Jokey Pompa debisi = 2 m3/h
Jokey Pompa Basıncı = 10 bar

Ahmet Bey merhaba,
Yukarıda belirttiğiniz hesaplamalar pratik hesaplamalardır, Normal şartlarda hidrolik hesap yaparak debi ve basınç kaybı bulunmalıdır. Balanslama vs. gibi hesaplamalar yapılmadığında pratik hesap debisi farklı çıkmaktadır. Bu nedenle doğru hesaplama için hidrolik hesap yapılmalıdır.

merhaba projede sprink sistemi yoksa sadece her katta yangın dolabı varsa yapılacak olan hesabı nasıl yapmalıyız

Merhaba, Yangın dolap hattı basınç kaybı hesabı sprinkler tesisatındaki gibi hazen williams yöntemiyle yapılmaktadır. Yangın yönetmeliğine göre 1 yada 2 dolap açılacağı düşünülerek tehlike sınıfında yer alan debi değerine göre bulunmaktadır.

Hesaplarda kullanacağımız Eşdeğer Uzunluk Değerleri, Boru Çapları, C Katsayısı ve Düzeltme tablosu için makaleden edinebilirsiniz.

Hesaplama adımları ise; örneğin yangın dolap tesisatınızda 30 adet dolap var ve yangın anında 2 tanesinin açılmasını istiyorsunuz. Borulama vs.den dolayı basınç kaybı yüksek çıkacağını düşündüğünüz ya da en uzak noktadaki yangın dolabından basınç kaybı hesabına başlarsınız.

Sondaki yangın dolabı 1, diğerine 2 numara verdiğimizi düşünelim.

1 numara için;

Debi: 100 l/dk ve Çap öngörü alarak aşağıdaki formülde 1 metre eşdeğer uzunluktaki kaybını hazen williamsdan hesaplarız. Daha sonra 2. dolaba kadar olan boru uzunluğu ve fittinsleri eşdeğer uzunluğu tablolarda katsayıları var çevirerek bulunan Pm değeri ile çarparız ve basınç kaybı bulunur.

Ardından benzer şekilde 2 numara

Debi: 200 lt/dk ve çap öngörü alarak aynı formülde makine dairesine kadar uzunluk ve fittingsleri de katarak formülde basınç kaybını buluruz.

1 ve 2 nolu basınç kaybı toplamı, yangın dolabı çalışma basıncı (4bar), ve statik yüksekliği (hstatik formülü) toplayarak sistemdeki toplam basınç kaybını hesaplamış oluruz. Eğer yüksekse boru çapını değiştirip basınç kaybı hesabını tamamlarız.

sürtünme kaybını c=120 alarak örneklendirmişsiniz, bunun düzeltme çarpanı 1 olduğundan konuda detayına girmemişsiniz. eğer c=100 olsa düzeltlme çarpanı 0.713 alınacak ama bu değer nerede kullanılacak ? bunu tam olarak anlayamadım.

Merhaba,
Tesisat elemanları eşdeğer uzunlukları siyah çelik boru C 120 ye göre olması nedeniyle diğer boru malzemelerini kullanmanız durumunda ilgili katsayı ile çarpılarak eşdeğer uzunluk belirlenmektedir.

Süleyman  -  13 Ağustos 2018 / 01:21

Merhaba.
Endüstriyel alanda genelde ring hattı sistem uygulanıyor. Ring hattında tesisatın tasarımını yaparken en uzak zonun en uzak köşesini uygulama alanı olarak alıp mesela uygulama alanına 12 sprink düşüyorsa her kola 6-6 bölsek kolların birleştiği noktaya kadar basınç kayıplarını hesaplasak uygun ve mantıklık olmaz mı. Çünkü rink hattındaki amaç hem çapı düşürmek hem de basıncı dengelemek değil mi

Merhaba, tasarım yoğunluğu EK 8/B ye göre 72metrekarden büyük olursa tasarım yoğunluğunu kaç almalıyız? 72metrekarde 5lt/dakika dan yola çıkarak orantılayabileceğimiz başka bir formül var mıdır? Yoksa her 72 metre kare alana ayrı sprinkler hatları mı kurulmalı?

Merhaba,

Yangın hidrolik hesabı tehlike sınıflarına göre yönetmelikte belirtilen ek 8/b deki kriterlere göre yapılır. Binanın tehlike sınıfına göre kritik alan belirtilen m2 doğrultusunda seçilir. Bina türlerinin tehlike sınıfına göre değişiklik gösterir.

Örneğin orta tehlike 2 ye giren binamız var toplam 3500 adet sprink tasarlandı. Pompa basınç kaybı ve debi hesabını tabloda belirtilen değer doğrultusunda orta tehlike 2 de 144 m2 için orta tehlike en fazla koruma alanı 12 m2 dikkate alındığında 144/12=12 sprink açılacakmış gibi kritik alanı seçip hesaplamalarınızı yapacaksınız.

İyi günler dilerim.

nurullah  -  26 Aralık 2018 / 08:31

merhabalar ortalama 6 katlı bir binanın (sprinker) maliyeti ne kadardır

Nurullah Bey merhaba,
Tehlike sınıfı, pompa grubu tipi, debi ve basınç kaybı, hat çapları ve boru malzemesi, sprink, dolap sayısı vs. gibi bilgiler olmadan yaklaşık maliyet hesaplanması malesef doğru olmaz.

Michal Kisielewski  -  27 Şubat 2019 / 13:45

Merhaba, inglizce’de yağmurlama sistemin orijinal ismi “sprinkler”, ve Türkçeye çevirirken ya “yağmurlama” denilmeli yada aynı “sprinkler sistemi”, “sprink sitemi” değil (“sprinkler” kelimesi sonundaki “ler” kısmı, Türkçe’deki çoğunluk eki değildir çünkü!). Bu internet sitenizde çoğu yeni ve de tecrübeli mühendis, ustalar ve genelde halk bilgi kaynağı olarak kullanıyor (siteniz çok güzel çünkü, bu arada tebrik etmek istiyorum – ben kendim de, kimya mühendisi olarak, mekanik tesisat konusunda çok konuda bilgileri buradan öğrendim), dolaysıyla yanlış şekilde isimleri yaygınlaşması sebebi olmaması için, doğru şekilde “sprinkler sistemi” veya “yağmurlama sistemi” olarak değiştirmenizi önermek istiyorum. Saygılarımla Michal Kisielewski

Sayın Michal Bey merhabalar,
Öncelik ilgi ve güzel düşünceleriniz için teşekkür ederiz. TS standardı ve ilgili yönetmelikleri incelediğimizde belirttiğiniz gibi yağmurlama tarifinin kullanıldığı belli kaynaklarda da sprinkler olarak yazıldığı ancak çeşitli makale ve yayınlarda da sprink olarak adlandırıldığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda baktığımızda hatalı bir çeviri olduğu ve yanlış çeviri nedeniyle de kullanıma çeşitli yayınlarda devam edildiği görülmüştür.

Bu nedenle site olarak yanlış şekilde isimlerin yaygınlaşmaması için “sprinkler” veya “yağmurlama” olarak ilgili yazılarda gerekli düzenlemeler gerçekleştirilecektir. Konu ile alakalı bilgilendirme yaptığınız için teşekkür ederiz.
Saygılarımızla.

Merhaba. Öncelikle meslektaşlarınıza böyle bir hizmet sunduğunuz için sizleri tebrik etmek istiyorum. Her fırsatta sitenizden faydalanmaya çalışıyorum.
Benim şöyle bir sorum olacak. Bir idari binada asma tavan yüksekliğinin 1metreden fazla olması dolayısıyla asma tavan içerisinde bırakılacak sprinklerlerin kritik hatta hesaba katılması gerekir mi? Bu sebeple de yangın suyu için yapılacak deponun boyutunun büyümesi, pompa seçiminin buna yapılması gibi bir işlemler silsilesinin devam etmesi mi gerekir? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.

Tesisat  -  10 Ekim 2019 / 09:27

Kemal Bey merhaba,
Depo kapasitesi ve yangın pompa debisi tehlike sınıfına göre belirlenmektedir. Belirttiğiniz durum basınç kaybını etkileyebilir, bu nedenle asma tavan arası sprinkler olması durumunda boru çaplarınızı uygun değerde ayarlayarak hidrolik hesap yapmalısınız.

Merhaba.
Bilgilendirmeniz için çok teşekkür ederim. Grid sistemindeki çaplandırmayı nasıl yapabiliriz?Balanslama, basınç ve debi hesap yöntemi için nasıl bir yol izlemeliyiz ?

iyi çalışmalar,

Öncelikle verdiğiniz bilgilerden dolayı teşekkür ederim.
Depolama raf sistemlerinin kullanıldığı yerlerde Esfr sprinkler sistemi önerilmektedir. Depolamalarda kullanılan sprinklerin tasarım yoğunluğunu tam olarak bulamamak ile birlikte P(min) sini minimum 0.50 bar olacak şekilde mi hesaplayacağız, sonuçta km faktörleri yüksek olmaktadır. Ayrıca depolama alanı çok yüksek olduğundan dolayı uygulama alanı en uzak mesafedeki alanın ne kadarını almamız gerekmektedir?

İSMAİL  -  10 Mart 2022 / 16:25

Emeğinize sağlık konu çok eskide kalmış ama bence bir nokta da işlem hatası var gibi yanılıyor da olabilirim. Çözümde 3 nolu hatta balanslama hesabı yapılırken ki toplam basınç yanlış gibi. 3 nolu hat
1 ve 2 nolu hat t ile birleşmektedir. Bu kısımda 2 hatta da basıncı sağlayacak şekilde toplam debiyi balanslama yöntemiyle bulmamız gerekir.
-3 nolu hat
a) Qbalans=Qd×(√Pb/√Pk) = 61,61 × (√0,6122/√0,5932) = 62,59 l/dk
b) Qbranşman= Qbalans + Qbüyük = 62,59 + 62,59 =125,2 lt/dk
c) 3 nolu hattın Sürtünmeden kaynaklı basınç kaybı
Pm= 6.05 × [ Qm^1,85 / (C^1,85 × dm^4,87) ] × 10^5
Pm= 6.05 × [ 125,2^1,85 / (120^1,85 × 27,2^4,87) ] × 10^5 = 0,0675 bar
d) 3 nolu hattın direnç değerleri için Eşdeğer Uzunluk
Düz Boru: 3,8 m
1 adet te: 1″ çap için tablodan 1,5
Toplam= 3,8+1,5=5,3
e) Psürtünme=0,0675 × 5,3 =0,3578 bar
f) Ptoplam = Pöncekit + P3 nolu hat = 0,6122 + 0,3578 = 0,97 bar
(Pöncekit, önceki hattın toplam basıncı 0,5625+0,0497=0,6122 bar)=== BU NOKTADA Kİ TOPLAM BASINCIN : 1 VE 2 NOLU HATTIN TOPLAM BASINCI YANİ 0,6122+0,5932 bar SONUÇ OLARAKTA 0,97 BAR YERİNE (0,6122+0,5932+0,3578)=1,57 BAR OLMASI GEREKİYOR DİYE DÜŞÜNÜYORUM. CEVABINIZI BEKLİYORUM

adem terzi  -  13 Ekim 2023 / 13:00

görüşleriniz ve verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederiz. size ulaşabileceğimiz tel verebilirmisiniz acaba

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

close

15 Bin Üyemize Katılın