Havuz ister açık ister kapalı olsun, havuz ısıtılması gerekebileceği veya istenebileceği gibi, iklim şartları çok sıcak olan bölgelerde de, havuz suyunu soğutmak gerekebilir. Havuz eşanjörlerinin kolay temizlenebilmesi için, paslanmaz çelik plakalı tipte eşanjör kullanmak en doğru seçim olacaktır. Bu plakların birbirinden ayrılarak temizlenmesi ve tekrar aynı şekilde montajı çok kolaydır.
Isıtılan kapalı veya ısıtılması istenen açık yüzme havuzlarında ısı değiştirici (eşanjör) seçimine mesnet olacak ısı kayıp miktarının hesaplanması
Isıtılan havuzun bulunduğu ortam:
- Kapalı mekanlarda bulunan havuzlar (kapalı havuzlar)
- Açık havada kurulmuş havuzlar (açık havuzlar )
- Odaya iniş merdiveninin genişliği ve kapılar, filtrelerin geçmesine ilerisi de düşünülerek imkan vermelidir.
- Her filtrenin dolu ağırlığı mimara ve/veya inşaat mühendisine sunulmak üzere raporda belirtilmelidir.
Kapalı mekanlarda bulunan havuzlarda olması gereken su sıcaklıkları:
- Kapalı yüzme havuzları: 26 – 28 °C
- Çocuk havuzları: 26 – 32 °C
- Therapi havuzları: 35 – 37 °C
- Masaj havuzları: 32 – 38 °C
- Soğuk su şok havuzları: sauna çıkışında 14 – 16 °C
** Kişilere özel havuzlarda isteğe bağlı olarak yukarıdaki değerler 1 – 2 °C azaltılır veya çoğaltılabilir.
** Kapalı havuzların tümünde, içindeki su dezenfekte edilmeden kesinlikle durgun halde bulundurulmamalıdır.
** Havuz suyunu ısıtmak için kullanılacak plak eşanjörler, yıllık bakımlarda dağıtılarak temizlenmelidir. Bu plaklar paslanmaz çelik malzemeden olmalıdır.
** Plakalı eşanjorlerin kapasiteleri: Plaklara kalorifer kazanı devresinden gelen, ısıtıcı suyun gidiş/dönüş sıcaklığı 90/70, 80/65, hatta 60/50 °C gibi muhtelif değerlerden biri olabilir. Sistem, bu sıcaklıklardan hangisi ile çalışacak ise, transfer edeceği ısı miktarını sağlayacak kapasitedeki plak eşanjör , ona göre seçilmelidir. Seçilecek eşanjörün kapasitesi tayin edilirken, ısıtıcı akışkanın sıcaklıkları, devredeki başka amaçla kullanımlar sebebiyle zaman zaman değişken olacaksa, eşanjörün hesaplanmasında en düşük değer alınmalıdır. Ayrıca seçilen eşanjör havuz sirkülasyon devresi tarafında basınç kaybını çok arttırıyorsa plakların sayısı çoğaltılarak basınç kaybı azaltılmalı ve eşanjörün havuz tarafında by-pass yapılarak filtrenin basıncının çok yükselmesine de imkan verilmemelidir .
** Havuzu ilk soğuk halinden ısıtılacağı sıcaklığa (rejim haline) getirmek için gereken ısı yükü birinci faz olarak düşünülürse, bunu takip eden günlerdeki ısı kayıplarını karşılamak da ikinci faz olarak kabul edilecektir.
** Kapalı havuzlarda su sıcaklığı 27 °C ve kaplı mekanın sıcaklığı da 30 °C olmalıdır. Havuzdaki su hiç ısıtılmamışsa 10 °C’ ‘ da olacağı ve 27 °C ‘a ısıtılana kadar gereken ısının kalorifer devresinden karşılanacağı kabul edilebilir. Bu durum, birinci faz ısıtma halinin tanımıdır . Örnek olarak, kapalı yüzme havuzunda, Isıtılacak olan suyun sıcaklık farkı 27–10 = 17 °C olacaktır. Tabiidir ki su 17 °C ısıtılırken havuzun soğuk taban ve duvarlarının emeceği ısı miktarı ile Buharlaşan suyun kaybedeceği ısı miktarı da hesaba katılmalıdır. Bu nedenle hesapla bulunacak olan ısı yükünün büyüklüğüne göre , havuz suyunun 27 °C ‘ye getilileceği süre uzatılabilir. Bu süre beklenilebilecek zamana ve ısıtan kazanın bu maksada tahsis edeceği ısıtma kapasitesine bağlı olarak ( 12 – 72 saat ) arasından seçilebilir.
** Açık havuzlarda durum farklıdır. Suyun ısıtılması, ancak ilk ve sonbaharın ılıman iklimli günlerinde su sıcaklığının hava sıcaklığından 5 °C kadar soğuk olduğu durumlarda suyun ısıtılması düşünülebilir. Serinleyen iklimde açık havuzun ısıtılacağı düşünülüyorsa : dış hava sıcaklığı 18–21 °C değerlerine indiğinde ve havuz suyunun sıcaklığı da bu değerden 4 ila 5 °C daha soğuk olursa, su ile dış ortam arasındaki 4–5 °C sıcaklık farkını giderecek ısıtma yapılabilir .
** Kapalı veya açık havuzları, yukarıda tarif edilen birinci faz, rejim sıcaklığına kavuşturmak için havuzun hacim büyüklüğüne göre ısıtma süresi 1 ila 3 tam gün olarak kabul edilebilir. Bu süre zarfında saatteki ısı kaybı da toplama ilave edilecektir. Bu kayıplar: rüzgar etkisinden, satıhtaki buharlaşmadan, muhitin sıcaklık farkından, bir miktar da havuzun soğuk çeperlerinden kaynaklanacaktır.
Havuz Suyunun Isıtılması
Havuz Isıtıcısı Kapasitesinin Hesaplanması :
Q = V x ( t2 – t1 ) / h + Sh x q …………… Kcal / h
V = Havuzun toplam su hacmi(denge tankındaki yarım depo su hacmi de dahil olarak litre.
h = Havuz suyunun ilk sıcaklık değerinden, ısıtılacağı son sıcaklığa gelinceye kadar geçecek olan süre (rejime girme süresi) ………. (saat)
Sh = Havuzun su alanı……… (m²)
q = Havuzun su yüzeyinden buharlaşma ile kaybolan ısı…………. Kcal/m².saat
Sıcaklık farkları ( t2 – t1 ) = … °C
Açık yüzme havuzlarında 4 ila 5 °C olmalıdır.
Kapalı havuzlarda: 27 – 10 = 17 °C alınır.
Su yüzeyinden ısı kayıpları :
Kapalı yüzme havuzlarında: q = 104 Kcal / m².saat
Açık yüzme havuzlarında :
Rüzgara karşı tam korunmuş ise :q = 241 Kcal / m².saat,
Rüzgara karşı az korunmuş ise :q = 375 Kcal / m².saat,
Rüzgara karşı korunmamış ise:q = 645 Kcal / m².saat , değerleri alınır.
Havuz ısıtılması ile ilgili daha ayrıntılı hesaplama adımlarına ve excel havuz hesabı dosyalarına “Yüzme Havuzlarında Isıtma İçin Isı Kaybı ve Kazancı Hesapları“ makalesinden bakabilirsiniz.
Küçük ve Büyük havuzlar için; Isısan – Buderus ve diğer firmaların uyguladığı Yüzme havuzu ısıtma sistem şemaları
Plakalı Eşanjör Bağlantısı
Kaynak: Sami Bölükbaşıoğlu Mak. Y. Mühendisi, Selim BölükBaşıoğlu Mak. Mühendisi