Doğalgaz Dönüşümü ve Enerji Tasarrufu

Doğalgaz Dönüşümü için merkezi ısıtma yapan konutlar öncelikle merkezi veya bireysel ısınma tercihlerini belirlemelidirler.

Genellikle ısınma kontrolünün %100 bireysel yapılmak istendiği durumlarda, yakıt gideri paylaşımının sorun olduğu binalarda kombi gibi bireysel ısınma sisteminin kullanımı avantajlı olabilmektedir. Buna karşılık merkezi sistemler de düşük toplam ilk yatırım maliyeti ile uygun çözümler sunabilmektedir.

Her iki sistemde de teknolojik ve yüksek verimli cihazlar satılmaktadır.

634 sayılı kat mülkiyeti kanunun 42.maddesinin 4. ve 5. fıkraları tekrar tanımlanmıştır. İlgili maddeye göre, “Kat maliklerinden birinin isteği üzerine ısı yalıtımı, ısıtma sisteminin yakıt dönüşümü ve ısıtma sisteminin merkezi sistemden ferdi sisteme, ferdi sistemden merkezi sisteme dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu (%51 ve üzeri) ile verilecek karara bağlıdır. Ancak toplam inşaat alanı 2000 m² ve üzeri olan binalarda (mevcut veya yeni bina ayırımı yoktur) merkezi ısıtma sisteminin ferdi ısıtma sistemine dönüştürülmesi, kat malikleri sayı ve arsa payı olarak oybirliği (%100) ile verilecek karar üzerine yapılır.” Bu madde ile belirtildiği üzere tüketiciler kullandıkları veya kullanacakları ısıtma çözümlerini kat malikleri sayı ve arsa payı olarak oybirliğinin sağlanması durumunda kendileri belirleyebilirler.

Merkezi ısıtma sistemlerinin Doğalgaz dönüşümü

Merkezi ısıtma gerek ilk yatırım, gerekse kullanım maliyeti olarak bireysel sistemlere göre daha ekonomik ve daha konforludur. Tesisat yeni yapılacak ise her dairenin tükettiği kadar ödeyebileceği ısı ölçerli merkezi ısıtma sistemleri kullanılabilir.

Merkezi ısıtma sistemlerinde doğalgaza dönüşümü için en önemli konu kazan ve brülördür. Ekonomik ömrünü tamamlamış kazanların doğalgaz dönüşümü gerçekleştirilmesi gerekir. Yarım silindirik kömürlü kazanların doğalgaz dönüşümü ekonomik olmadığından dolayı gerçekleştirilmemektedir. Ekonomik ömrünü doldurmuş bir kazanı doğalgaza dönüştürmek yerine yeni bir doğalgaz yakıcılı kazan almak daha ekonomik olacaktır.

Makina Mühendisleri Odası kalorifer kazanların periyodik kontrollerini yapmaktadır. Kazanın doğalgaz dönüşümü uygunluğu konusunda Makina Mühendisleri Odası’ndan kontrol hizmeti alınmalıdır. Merkezi sistem kazan daireleri doğalgazlı kullanımda yapılması gereken bir çok zorunluluk içerir. Sıvı ve katı yakıt kazanların doğalgazlı cihazlara dönüşümünde kazan dairelerinin havalandırma, elektrik tesisatları, aydınlatma, baca gibi bir çok konuda uyulması gerekli kurallar vardır, bu nedenle dönüşüm işi mutlaka yetkili firmalar tarafından yapılmalıdır.

Bireysel ısıtma cihazları ve pişirme, sıcak su cihazlarının doğalgaz dönüşümü;

Bireysel ısıtma sistemlerinde katı ve sıvı yakıtlı kat kaloriferleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu kazanların özellikle kat kaloriferlerinin doğalgaz dönüşümü ekonomik değildir. Bu kazanlar genelde konutların banyolarında, çok küçük hacimli kilerlerinde veya açık balkonlarında bulunmaktadır. Bu yerler doğalgaz kullanımına uygun değildir. Cihazlar minimum 8 m³ hacimli yatılmayan, uygun şartlarda havalandırması olan, bacası olan mutfak, kapalı balkon gibi mahallere konulabilir. Kombi, fırın, ocak gibi LPG ile çalışan cihazlar küçük maliyetli dönüşümlerle doğalgazla çalışır hale getirilebilir. Bu dönüşümler yetkili servislerce yapılmalıdır.

Doğalgaz Dönüşümü Nasıl Yapılır?

1- Şehrinizde bulunan gaz şirketinin (BAŞKENTGAZ, İGDAŞ, ESGAZ, BURSAGAZ, İZGAZ, AGDAŞ gibi) yetki vermiş olduğu bayilerden birine gidilerek, proje ve etüt çalışması yaptırılır.
2- Abonelik işlemi sırasında katılım payı ve güvence bedeli, belirtilecek banka hesabına yatırılır.
3- Merkezi sistem ile doğalgaza geçilecek ise sadece kazan dairesinde dönüşüm işlemi olur.
4- Ayrıca apartman dairelerindeki mutfak ocaklarında ve/veya şofbenlerinde doğalgaz kullanımı istenirse ortak kolon tesisatı ile daire içi doğalgaz tesisatlarının da yapımı gerekir. Bunun için de ayrı bir karar alınıp, ortak kolon hattı çektirilmesi gerekir.

Bireysel Isıtma Cihazları

1-Bacasız Cihazlar :

Bu tip cihazlar yanma için gerekli havayı ortamdan alıp yanma ürünü gazları yine aynı ortama veren cihazlardır. Ocak, fırın, katalitik soba, radyant ısıtıcı gibi. Bu tip cihazlar 12 m³’den daha küçük hacimlere yerleştirilemez. Yerleştirildikleri mahalde havalandırma menfezi bulunmalıdır.

2- Bacalı cihazlar :

Kombi, şofben ve kat kaloriferleri yanma için gerekli havayı ortamdan alan yanma ürünü gazları bir baca aracılığıyla dışarı atan cihazlardır. Bacalı kombiler, şofbenler, atmosferik veya üflemeli brülörlü kat kaloriferi kazanları gibi. Kombi, şofben ve kat kaloriferleri yatak odası , banyo, WC, merdiven boşlukları, genel kullanıma açık koridorlara, aydınlıklara ve 8 m³ den daha küçük hacimlere konamaz. Ayrıca bu tip cihazların duman boruları da yatak odası banyo WC gibi yerlerden geçirilmez. Bu hacim sağlanamıyorsa bitişik mekanlara havalandırma menfezleri açılarak 1 m³ /kW sağlanmalıdır. Havalandırmanın sağlandığı bitişik mekanlar yatak odası, banyo ve WC olmamalıdır. Bu cihazların bulunduğu mekanlar mutlaka sürekli havalandırılmalıdır. Mahalde en az 150 cm2 alana sahip havalandırma menfezi bulunmalıdır.

3- Hermetik (Denge Bacalı) Cihazlar:

Bu tip cihazlar yanma için gerekli havayı iç içe geçmiş iki borudan oluşan özel bir baca bağlantısıyla dış ortamdan alan, yanma ürünü gazları yine aynı baca ile dışarıya atan cihazlardır. Bu cihazlar banyo, WC, merdiven boşlukları, genel kullanıma açık koridorlar, baca duvarları üzerine, bina aydınlıklarına, yatak odalarına monte edilemezler. Binaların havalandırma ve aydınlık boşluklarına koridorlara, açık veya kapalı balkon içlerine, asansör boşluklarına, koridorlara, doğrudan rüzgarın etkisinde kalabilecek alanlara bu cihazların baca çıkışları verilemez. Bu cihazların baca çıkışları hava hareketi olan doğrudan dış ortamlara açılmalıdır.

Enerji Tasarrufu

Konutların yakıt giderleri genel olarak; ısıtma, sıcak su, aydınlatma, pişirme v.b. tüketimlerinden kaynaklanmaktadır. Günümüzde yakıt fiyatlarının sürekli arttığını ve yakıt alımının döviz ile gerçekleştiğini göz önüne aldığımızda, enerji tasarrufu zorunlu hale gelmektedir.

Enerji tasarrufu sağlayabilecek yöntemleri incelememiz gerekirse;

a) Binalarda yeterli ve gerekli ısı yalıtımının yapılması

Binalarda ısı yalıtımının doğru olarak yapılması, yaklaşık olarak aşağıda belirtilen oranlarda enerji tasarrufu sağlayacaktır:
• Çatı izolasyonu: %20
• Dış duvar izolasyonu: %15
• Pencere-kapı izolasyonu: %15
• Sızdırmazlık önlemleri: %10

b) Verimli kombi veya kazan seçilmesi

Her türlü modülasyona müsait; dış hava sıcaklığı, ortam sıcaklığı v.b. verilere göre yakıt miktarını ayarlayabilen verimli kazan ve kombi cihazlarının seçilmesi enerji tüketiminde ciddi avantajlar sağlayacaktır. ,

c) Yatırım – işletme maliyet dengelerine dikkat edilmesi

Enerji kaynaklarının günden güne azaldığı, var olanların da pahalılaştığı günümüz koşullarında sistemlerin yatırım maliyetleri kadar işletme maliyetleri de dikkatle incelenmelidir. Çünkü yatırım maliyetleri bir kere gerçekleşirken, işletme maliyetleri sürekli karşımıza çıkacaktır.

d) Oda konfor sıcaklıklarının doğru ve sağlıklı tayin edilmesi

Teknik verilere göre mahal sıcaklıklarının normal koşullarda 20-22°C olması gerekmektedir. Bu aralık, insanların kendilerini ısıl anlamda konforlu ve rahat hissettikleri sıcaklık aralığıdır. Genelde uygulamada tüketiciler bu sıcaklığın üstüne çıkmaktadırlar. Sıcaklığın her 1°C yükseltilmesi; yakıt tüketiminde şehirlere göre değişen %7 ile %10 dolaylarında artışlar ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca yine bu yüksek sıcaklıklar, hava kuruduğu için üst solunum yolları hastalıklarına zemin hazırlmaktadır.

e) Radyatörlerde termostatik vana kullanılması

Termostatik vanalar, üzerlerindeki hassas termostat grubu ile radyatörden geçen suyun debisini ayarlayarak, mahalin istenilen sıcaklıkta tutulmasını sağlar.

Mahallerde termostatik vana kullanımının avantajları;

– Her bir mahallin sıcaklığı farklı derecelere ayarlanabilir. Örneğin:
Salon ………..22°C
Yatak Odası…20°C
Mutfak………18°C gibi.

– Konfor sıcaklığının her bir mahal için ayrı ayrı seçilebilmesi ve sabit bir değerde tutulabilmesi, sistemin tüm mahaller için ve sürekli çalışmasını engellediğinden, yakıttan tasarruf sağlar.

– Termostatik vana güneşten gelen ısıyı ve buna benzer dış faktörleri (aydınlatma, insanlar, ocak, fırın, bilgisayar v.b.) algılayabildiği ve radyatör üzerinden geçen suyun debisini azaltacağı için yakıt tasarrufu sağlar.

f) Kazanların dış hava sıcaklığını kontrol ederek çalışabilmesi

Mikroişlemci esasına dayalı paneller yardımıyla gün boyunca değişen dış hava sıcaklık değerleri kontrol edilerek kazanın ekonomik yanması sağlanır.

g) Pratik Notlar

• Odalarda masa, sandalye ve yataklarınızı dış duvardan uzak tutunuz.
• Güney cepheli pencerelerden gündüzleri güneş girmesini sağlayınız. Geceleri pencereleri panjur, perde ve rüzgarlık ile kapatınız.
• Geceleri uyurken kalın örtü kullanarak oda sıcaklığını 16-18°C‘e düşürünüz.
• Radyatörlerin üstlerini ve önlerini kapatmayınız.
• Radyatör arkalarını mümkünse tecrit ediniz.
• Perdelerinizin radyatörünüzü kapatmasına engel olunuz.
• Kullanmadığınız ev bölümlerinin (oda, kiler, antre, merdiven v.s) radyatörlerini kapatınız.
• Oturma odalarını ısıtmayla birlikte nemlendirmeye çalışınız. Çünkü nem sıcaklığı daha çok hissetmenizi sağlar. Ayrıca üst solunum yollarında sıcaklık nedeniyle kurumaları önler.

Emniyet Kuralları

Doğalgaz dönüşümlerinde güvenlik için öncelikle yapılan dönüşümü mutlaka yetkili bir mühendislik firmasına yaptırınız. Doğalgaz kullanımına geçtikten sonra da yaptırılması gereken bir tesisat tadilatı söz konusu olduğunda yetkisiz kimselere, projesiz ve onaysız tadilat yaptırmayınız. Bu hem güvenli hem de yasal değildir.
• Doğalgaz kullanımında güvenlik için bırakılmış havalandırma menfezlerini sürekli açık ve temiz tutunuz.
• Doğalgaz tesisat borularını işlevi dışında, elektrik topraklaması, çamaşır askısı olarak veya sportif amaçlar için kullanmayınız.
• Doğalgaz cihazların devreye alınması, bakım ve onarımı mutlaka yetkili servisler tarafından yapılmalıdır.
• Doğalgaz cihazları (soba, ocak v.b) bağlantı yerlerinden gaz sızıntısı yapabileceğinden temizlik v.b. nedeniyle yerinden oynatılmamalıdır.

Konut içinde veya apartmanınızda gaz kokusu duyduğunuzda,

• Gaz vanalarını kapatınız.
• Kokuyu hissettiğiniz ortamda bütün pencere ve kapıları açarak havalandırınız. Gaz kaçağı az da olsa önemseyiniz.
• Hiçbir elektriksel aleti açma veya kapama yapmayınız.
• Telefon kullanmayınız. Gaz kaçağını bina dışından bir telefonla 187’ye bildiriniz.
• Sigara içmeyiniz.
• Asansör kullanmayınız.
• Kapı zillerini kullanmayınız.

Kaynak:
1- Doğalgaz Kullanım Kılavuzu, TMMOB, Makine Mühendisleri Odası
2- DOSİDER, Konutlarda Doğalgaza Geçiş