Kritik Buhar Uygulamalarında Basınç Düşürme İstasyonu

Buhardan ısı aktarımı için kullanılan makine ve cihazları korumak amacıyla, buhar basıncı düşürülür. Birçok plakalı ısı değiştirici, conta dayanım sıcaklığından dolayı azami 4 barg; benzer birçok ısı değiştirici cihaz da benzer basınçlarda ve alt basınç seviyelerinde buhar kullanır. Ayrıca buhar basıncını 32 barg ve daha aşağı basınçlardan alt basınç seviyelerine indirmek buharı daha kuru hale getirir.

Şekil-I’de görüldüğü gibi 32 barg ve daha düşük basınç seviyelerinden buhar basıncı düşürüldüğünde buharlaşma için gereken entalpi değeri azaldığı için kuru buhar elde edilmektedir. Saturation line (doyma çizgisi) %100 doymuş buharın oluştuğu çizgidir.

H-P-T diyagramı

Şekil-I: H-P-T diyagramı

Şekil-II’de görüldüğü gibi yatay buhar hatlarında borunun alt yüzeyindeki kondens akışının sağlanması için eksantrik redüksiyon kullanılmalıdır. Eksantrik redüksiyon kullanımı koç darbesi oluşumunu da engeller. Bununla birlikte buhar hattına akış yönüne doğru 5/1000 gibi bir eğim verilmelidir.

Yatay buhar hatları için redüksiyon seçimi

Şekil-II: Yatay buhar hatları için redüksiyon seçimi

Sanayide birçok sektörde buhar beslemesinin kaybı veya kontrolden çıkması sonucu üretim kaybı ve fire oluşabilmektedir. Bu durumda oluşan herhangi bir arızanın en kısa sürede giderilip sistemin sürdürebilirliği sağlanmalıdır. Buradaki üretim kaybı maliyeti yanında fazladan kullanılan vana grubunun ek maliyeti hiçbir anlam ifade etmez.

Hassas ve esnek basınç düşümü için tercihen STEVI pnömatik aktüatörlü oransal kontrol vanaları, elektro-pnömatik pozisyoner ile kullanılmalıdır. Eğer basınçlı hava beslemesi sağlanamıyorsa, PREDU doğrudan tesirli basınç düşürücü kullanılabilir.

Şekil-II’de görüldüğü gibi PREDU basınç düşürücü ile yedekli sistem yapısı oluşturmak mümkün; özellikle basınçlı hava ve elektrik götürülemediği nokta doğru bir çözüm oluşturabilirsiniz. PREDU’nun tepki süresini düşürmek için, paket içinden çıkan orifis “kontrol hattına” monte edilmelidir. SAFE 902 emniyet ventilinin açma basıncının düşürülen basıncın 1,25 katı olması tavsiye olunur.

Sistemi oluşturduktan sonra dengeleme kabına bağlı olan kontrol hattı tıkanmaya karşı kontrol edilmelidir. Sahada yanlış montaj sonucu, özellikle dişli bağlantılara sarılan contaların kontrol hattına kaçırılması ile tıkanma uygulamada basınç düşürülememesi sorunu oluşturabilir.

PREDU Basınç Düşürme İstasyonu

Şekil-III: PREDU Basınç Düşürme İstasyonu – Yedekli Tasarım

No.	Ürün	Açıklama
1	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası
2	ARI-STRAINER 050	Buhar Giriş – Pislik Tutucu
3	Manometre	Deve Boyunlu ve Vanalı Manomotre 1/2″
4	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
5	ARI-CONA SC 634	Kondens Çıkış – Şamandıralı Buhar Kapanı
6	ARI-STRAINER 050	Kondens Çıkış – Pislik Tutucu
7	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
8	ARI-FABA Plus 046	Kondens Boşaltma – Metal Körüklü Kesme Vanası
9	AYVAZ SPR-25	Vorteks Tip Buhar Seperatörü
10	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası
11	ARI-PREDU 701	Buhar Giriş – Doğrudan Tesirli Basınç Düşürücü
12	ARI-FABA Plus 046	Buhar Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
13	ARI-Water Seal Pot	Dengeleme Kabı, İğne Vana ve Kontrol Hattı
14	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
15	ARI-CONA B 601	Kondens Çıkış – Bimetalik Buhar Kapanı
16	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
17	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
18	ARI-CONA 665	Kondens Çıkış – Otomatik Sıvı Atıcı
19	Manometre	Deve Boyunlu ve Vanalı Manomotre 1/2″
20	ARI-SAFE 902	Buhar Çıkış – Tam Kalkışlı Emniyet Ventili
21	ARI-Water Seal Pot	Dengeleme Kabı, İğne Vana ve Kontrol Hattı (Yedek)
22	ARI-FABA Plus 046	Buhar Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası (Yedek)
23	ARI-PREDU 701	Buhar Giriş – Doğrudan Tesirli Basınç Düşürücü (Yedek)
24	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası (Yedek)

Tablo-I: PREDU Basınç Düşürme İstasyonu Bileşen Listesi

Şekil-III’de görüldüğü gibi STEVI pnömatik aktüatörlü oransal kontrol vanası ile yedekli sistem yapısı oluşturmak mümkün; özellikle basınçlı hava ve elektrik götürülebildiği nokta doğru bir çözüm oluşturabilirsiniz. STEVI kontrol vanasının pnömatik aktüatör ile tepki süresi saniyeler ile ölçülebilir. Yük dalgalanmaları sonucunda yaşanan basınç dalgalanmalarına saniyeler içinde tepki verebilir. Hassas, esnek basınç kontrolü, PID kontrolör aracılığıyla da sağlanır ve hızlı bir şekilde çıkış basıncı ayarı değiştirilebilir. SAFE 902 emniyet ventilinin açma basıncının düşürülen basıncın 1,15 katı olması tavsiye olunur.

Burada dikkat edilmesi gereken konular; basınçlı hava besleme bağlantılarının düzgün yapılması ve nemli havanın aktüatör diyaframına ve pozisyonere girmesini engellemek için filtre ve manometreli hava regülatörü kullanılmasıdır. Hava besleme bağlantılarında kaçak varsa aktüatör titreşim yaparak yavaş yavaş açılır. Nemli hava beslemesi ise kısa sürede diyaframa ve/veya pozisyonere zarar verir. Diyaframa beslenecek hava basıncı 6 bar’ı geçmemelidir. Bazı özel aktüatörlerde, diyafram azami 4-5 bar hava basıncı ile beslenmelidir.

STEVI Basınç Düşürme İstasyonu

Şekil-IV: STEVI Basınç Düşürme İstasyonu – Yedekli Tasarım

No.	Ürün	Açıklama
1	ARI-CONA 665	Kondens Çıkış – Otomatik Sıvı Atıcı
2	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
3	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
4	ARI-CONA B 601	Kondens Çıkış – Bimetalik Buhar Kapanı
5	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
6	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası
7	ARI-STRAINER 050	Buhar Giriş – Pislik Tutucu
8	ARI-STEVI 448	Buhar Giriş – Pnömatik Aktüatörlü Oransal Kontrol Vanası
9	ARI-FABA Plus 046	Buhar Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
10	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
11	ARI-CONA B 601	Kondens Çıkış – Bimetalik Buhar Kapanı
12	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
13	ARI-FABA Plus 046	Kondens Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
14	ARI-CONA 665	Kondens Çıkış – Otomatik Sıvı Atıcı
15	Manometre	Deve Boyunlu ve Vanalı Manomotre 1/2″
16	ARI-SAFE 902	Buhar Çıkış – Tam Kalkışlı Emniyet Ventili
17	Pressure Transmitter	Basınç Transmitter 1/2″
18	ARI-FABA Plus 046s	Buhar Çıkış – Metal Körüklü Kesme Vanası
19	ARI-STEVI 448	Buhar Giriş – Pnömatik Aktüatörlü Oransal Kontrol Vanası
20	ARI-STRAINER 050	Buhar Giriş – Pislik Tutucu
21	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası
22	Manometre	Deve Boyunlu ve Vanalı Manomotre 1/2″
23	ARI-PREDU 701	Buhar Giriş – Doğrudan Tesirli Basınç Düşürücü (Yedek)
24	ARI-FABA Plus 046	Buhar Giriş – Metal Körüklü Kesme Vanası (Yedek)