Frigorifik araçlar; gıda, ilaç ve birtakım kimyasalları soğuk zincir içinde bozulmadan taşımak üzere geliştirilmiş araçlardır. Ürün taşımak için ayrılmış bölümünün duvarları, tavan, taban ve kapıları, iç ortam ile dış ortam arasında ısı transferini en aza indirecek şekilde yalıtılmış ve bu bölüm soğutma yeteneği olan mekanik buhar sıkıştırmalı soğutma çevrimine sahip cihaz ile donatılmıştır. Ürün cinsi, miktarı, taşıma sıcaklığı ve taşıma süresine göre çok çeşitli frigorifik araçlar (2 – 60 m3) geliştirilmiştir. Uygulamalarda minibüs tipi araçlar ve kamyonetler 1 m3 – 5 m3 hacme sahiptir. Genellikle soğutma kompresörleri, araç motorundan tahriklidir. Soğutma kompresörü hareketini araç motorunun krank kasnağından bir V kayışı vasıtasıyla almaktadır. Bazı uygulamalarda ise elektriklidir. Soğutma kompresörü, sisteme ilave olarak bulunan ve 380 volt alternatif akımla çalışan bir elektrik motoru ile tahrik edilmektedir. Bu sistem, genellikle araç park halindeyken veya ön soğutma için kullanılır.
Kamyonet ve minibüs tipi frigorifik araçlar özellikle şehir içinde soğuk zincirde gıda, ilaç vb. maddelerin taşınmasında kullanılır. Soğutma sistemi, yapısal olarak ticari bir soğutucuyu andırmakla birlikte kendine özgü donanımlar içerir. Genelde araç motorundan tahrikli açık kompresör termostatın manyetik kavramayı devreye sokmasıyla, yani termostatik kontrollü çalışır. Soğutma sisteminde yer alan kondenser ve evaporatör cebrî fanlarla desteklenmiştir. Soğutma sisteminde bulunan sıvı tankı, filtre – kurutucu, gözetleme camı, termostatik genleşme valfı ve akümülatör sistemin soğutma yükünü en ağır koşullarda bile karşılayacak şekilde tasarlanmıştır.
Kamyonet Tipi Frigorifik Araçların Soğutma Devresi
Açıklama: Prensipte soğutma çevrimi tüm sıkıştırmalı sistemlerde olduğu gibi kompresörün, ılık buhar hâldeki soğutucu akışkanı emip sıkıştırması şeklindedir. Sıkıştırma sonucu kondensere gönderilen soğutucu akışkan, ısısının büyük bölümünü dış ortama bırakarak basınç altında sıvılaşır. Sıvı hâldeki akışkan, termostatik kontrollü genleşme valfi izin verdiği sürece alçak basınç ortamındaki evaporatöre geçerek burada buharlaşır ve önemli miktarda ısıyı ortamdan soğurur. Böylece çevrim tamamlanmış olur.
Çift Evaporatörlü Frigorifik Kamyonet Soğutma Devresi
Açıklama: Bazı talepler özel tasarımları gerektirir. Örneğin, medikal alanda bazı ilaçların soğuk zincir içinde soğutulmuş veya dondurulmuş şekilde taşınması gereği vardır. Bu nedenle yukarıdaki şekilde verilen çift evaporatörlü soğutma sistemi, böyle bir uygulamayı karşılamak üzere tasarlanmıştır.
Hava Kanallı Çift Evaporatörlü Kamyon Tipi Frigorifik Araç
Ürün taşımak için ayrılmış bölümlerin duvarları, tavan, taban ve kapıları, iç ortam ile dış ortam arasında ısı transferini en aza indirecek şekilde yalıtılmıştır.
Çift evaporatörlü sistem, kasa içinin istenilen hacimde bölünerek kullanılmasına olanak tanır. Ürün cinsi, miktarı, taşıma sıcaklığı ve taşıma süresine göre çok çeşitli frigorifik araçlar (40 – 60 m3) geliştirilmiştir.
Açıklama: Çift evaporatörle donatılmış sistem, farklı sıcaklık değerlerine ayarlanmış termostatik genleşme valfleri yardımıyla birim hacimleri istenilen sıcaklık değerlerinde tutar. Aynı zamanda böyle bir devrede evaporatör girişleri selonoid valflerle anahtar kontrollü kapatılarak sadece bir bölmede kullanılabilir.
Farklı Sıcaklık Uygulamalı Kamyon/tır Tipi Frigorifik Araç Soğutma Devresi
Açıklama: Üç evaporatörle donatılmış sistem farklı sıcaklık değerlerine ayarlanmış termostatik genleşme valfleri yardımıyla birim hacimleri istenilen sıcaklık değerlerinde tutar.
Alternatör Tahrikli Frigorifik Kamyon Soğutma Montaj Resmi
Bu tip frigorifik araçlarda yarı hermetik kompresör, dizel motorun tahrik ettiği alternatörden üretilen elektrik enerjisi ile çalıştırılır. Bu sistemin avantajları, aracın park halinde şehir şebekesinden beslenebildiği gibi soğuk depo yüklemelerinde kapalı depo alanında yükleme öncesi ön soğutma yapabilmesidir. Özel istek üzerine üretilen frigorifik araçlarda tasarım, kullanılacak ürünün özelliğine göre yapılır. Bu tasarımda ürünün soğutularak mı dondurularak mı taşınacağı, ambalaj durumu ve servis özellikleri ile gerekli yalıtım özellikleri de dikkate alınarak toplam soğutma yükü belirlenir.
Tasarımda hesaplanan soğutma yüküne göre devrenin ana ve yardımcı elemanları seçilir. Sistemde yer alan kompresör, kondenser, evaporatör ve genleşme valfi bu yüke ağır çalışma koşullarında bile karşılayacak şekilde seçilmelidir.
Frigorifik araçlar ağır çalışma koşullarından dolayı sık servis almak zorunda kalan araçlardır. Bundan dolayı soğutma sisteminin tasarımında servis ve bakım hizmetlerinin de dikkate alınmasının gereği vardır.
Dizel Jeneratör Tahrikli Frigorifik Kamyon Soğutma Montaj Resmi
Bu tip frigorifik araçlardaki soğutma sistemi; daha çok, sık servis gerektiren ve araç motorunda aşırı yük oluşturan sistemlere alternatif olarak geliştirilmiştir. Dizel motorla desteklenmiş AC alternatör, soğutma kompresörünün elektrik motorunu besler.
Direkt Dizel Motor – Kompresör Tahrikli Soğutma Sistemi Montaj Resmi
