Oda soğutucularda, sıfır derecenin altındaki buharlaşma sıcaklıklarında kar eritme defrost sistemi mutlaka bulunmalıdır. Aksi halde kanat aralarında donan su, kısa sürede hava hareketini azaltarak (hatta tamamen durdurarak) soğutma işleminin devamına engel olur. Kanat aralarının geniş tutulması bir dereceye kadar karlanma süresinin uzun olmasına yardım edecektir. Evaporatör-buharlaşma sıcaklığı düştükçe kanat aralığı artırılmalıdır.
Uygulanan Defrost Sistemleri:
1) Elektrikle eritme
2) Sıcak gaz ile eritme
3) Su ile eritme
4) Sıcak salamura ile eritme
5) Oda havasıyla eritme (2ºC’nin üzerinde oda sıcaklıkları için)
6) Isıtılmış hava ile eritme (sıcak hava oda dışından irtibatla, yan damperlerle alınır.)
Defrost süreleri her odanın ve muhafaza edilecek ürünün kendi şartlarına, kullanılan evaporatöre, lamel aralığına v.b. bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bunu işletmeci kontrol etmeli ve doğru defrost sürelerini uygulamalıdır. Günümüzde özel PLC kontrol sisteminde duyar eleman vasıtası ile yüzey sıcaklığı kontrol edilir ve zaman saati yardımıyla optimum evaporatör defrost zamanı elde edilir.
Elektrikli Defrost
Lamel üzerindeki özel ısıtıcı deliklerinin içindeki boş borulara ısıtıcılar yerleştirilerek eritme sağlanır. Defrost işlemi, el ile veya otomatik defrost zaman saatleriyle kontrol edilir. Kullanılacak elektrik, rezistansının gücü evaporatörün soğutma değerine göre değişecektir. Elektrikli defrost yönteminde hafif defrost (E1 Tip) ve ağır defrost (E2 Tip) sistemleri bulunur. Buharlaşma sıcaklığı –10 ºC’a kadar olan uygulamalarda hafif defrost sistemi, buharlaşma sıcaklığının daha düşük olduğu uygulamalarda ise ağır defrost sistemi uygulanır. Ağır defrost sisteminde uygulanan güç, hafif defrost sistemine oranla daha fazladır. Bunun yanında uygulama özelliklerine göre, ağır defrost sisteminde tava ısıtıcısı, yalıtımlı tava ve drenaj borusu ısıtıcısı da bulunur. CE direktifleri doğrultusunda imalat yapması gereken üretici firmalar, ısıtıcıların test ve montajında hassas olmalıdırlar. Şekil 4.17’de elektrikli defrost gösterilmektedir.
Şekil 4.17 Elektrikli defrost
Bataryaya 7 saniye boyunca 500 V yüklenir ve ölçülen min direnç 1MΩ ‘dur. Bunun yanı sıra, ısıtıcıların ısınınca hareket etme meyilleri vardır. Hareket eden ısıtıcılar bataryanın içinde kayarak kapak saclarına dayanır. Böylece bağlantılarda kısa devreler meydana gelir. Bu durumun oluşmasını mutlaka önlemek gerekmektedir.
Sıcak Gaz Defrostu
Sık uygulanan diğer bir defrost sistemi, kompresörde sıkıştırılan soğutucu akışkanın kondenser yerine direkt olarak evaporatöre yönlendirilmesi suretiyle defrost yaptırılması yöntemidir. Bu tarzda, evaporatöre verilen sıcak gazın ısısını burada vererek yoğuşması çok ciddi kompresör hasarlarına neden olabilir. Bu nedenle bazı önlemler almak gerekir; bu önlemlerden en geçerli olanı, sisteme yardımcı bir evaporatör konulmasıdır. Evaporatör sayısı fazla olan ve yağla çalıştırılan sistemler de tavsiye edilir. Küçük sistemlerde sıvı akümülatörlü olarak da uygulanmaktadır. Şekil 4.18’de sıcak gaz defrost ve üç yollu valf uygulaması gösterilmektedir.
Şekil 4.18 Sıcak gaz defrost ve üç yollu valf (Sporlan)
Sulu Defrost
Sık uygulanan diğer bir defrost sistemi de sulu defrosttur. Su ile defrost yaptırılması ekonomik ve geçerli bir usuldür. Bu sistemde, defrost yapmak için evaporatöre ılık su püskürtülür. Ayrıca, tavaya da ayrıca su püskürtülebilir. Bu su ve erittiği kar süratle odadan (cihaz tavasında toplanarak) atılmalıdır. Burada dikkat edilecek nokta; eriyen su ve püskürtülen suyun tahliye ağzından dışarı alınmasının mümkün kılınması gerekliliğidir. Bu sebeple, tahliye çaplarının yarısının tahliyede efektif kullanıldığını bilmek ve kapasiteyi buna göre ayarlamak yerinde olacaktır. Şekil 4.19’da sulu defrost şematik gösterim verilmektedir.
Kaynak: Friterm