Doğal gaz, yeryüzünün alt katmanlarında petrole benzer bir biçimde oluşan, yanıcı özelliği olan tabi bir gazdır. Doğal gazın bileşiminde %95 metan gazı bulunur. Kokusuz, renksiz, zehirsiz ve havadan hafiftir. Güvenlik açısından kolayca fark edilebilmesini sağlayabilmek için özel olarak kokulandırılır.
Doğal Gaz Nasıl Oluşur?
Doğalgaz, organik madde olarak bilinen bitki ve hayvan artıklarının yeryüzünün alt katmanlarında milyonlarca yıl süren basınç, sıcaklık gibi etkenlerle doğal dönüşümlere uğraması sonucu oluşur.
Doğal Gaz Nerelerde Bulunur?
Yaklaşık bir tahminle dünya doğalgaz rezervinin %42’sinin Rusya’da olduğunu söyleyebiliriz. İran, Basra Körfezi, Kuzey Denizi, Norveç İngiltere, Hollanda, ABD, Orta Amerika, Kanada, Nijerya, Endonezya, Kuzey Afrika ve Türki devletlerinde de önemli miktarlarda doğalgaz rezervi bulunuyor. Türkiye’de şu an için ortaya çıkartılabilmiş rezervler ise dünya rezervlerinin çok küçük bir kısmını oluşturuyor.
Doğal Gaz Şehrimize Nasıl Ulaşıyor?
Ülkemize şu anda üç ayrı noktadan boru hatları aracılığıyla doğalgaz geliyor. Bunlardan Trakya ve Karadeniz üzerinden gelen hatlarla Rusya’dan alınan gaz, Doğu Anadolu Hattı ile de İran’dan alınan gaz Türkiye’ye ulaşıyor. Ayrıca Tekirdağ Marmara Ereğli de bulunan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) santraliyle de aynı boru hattı sistemine Nijerya ve Cezayir’den sıvılaştırılmış olarak alınan doğalgaz veriliyor. Botaş tarafından inşa edilmiş olan ve işletilen ulusal iletim şebekesi vasıtasıyla doğalgaz şehrimize ve ülkemizin birçok yerleşim birimine ulaştırılıyor. Bugün İstanbul, Ankara, Bursa, Eskişehir ve İzmit’te konutlarda doğalgaz uzun süreden beri kullanılıyor. Ayrıca Botaş iletim hatlarının bulunduğu birçok şehrimizde sanayi kuruluşları da doğalgaz kullanıyor. Çok yakın bir zamanda da ülkemizin tüm şehirlerinde doğalgaz kullanımı başlayacak.
Doğal Gaz Sürekli Midir?
Doğalgaz dünyada yüzyıldır, kesintisiz ve sağlıklı bir şekilde kullanılıyor. Yapılan uluslararası anlaşmalarla talep ve program dahilindeki doğal gazın, kesintisiz olarak alınması güvence altında bulunuyor. Ayrıca, ülkemizin doğalgaz geçiş yolları üzerinde bulunması, yeni dış alım anlaşmalarının yapılması ve yeni projelerle ülkemizin çeşitli yörelerinde doğalgaz depolama tesislerin yapılması nedenleriyle, doğal gazın kesilmesi söz konusu değildir.
Doğal Gazın Özellikleri Nedir?
- Doğalgaz renksiz ve kokusuzdur.
- Doğalgaz birincil enerjidir, çıktığı haliyle kullanılır.
- Yanma özellikleri açısından yüksek verimlidir.
- Doğalgazın içeresinde yanmayan hiçbir madde yoktur.
- Doğalgaz havadan hafiftir, serbest halde iken yükselir ve birikmez.
- Emniyetli, patlama riski daha az olan bir gazdır.
- 1 m³ gazın yanması sonucu 8250 kcal açığa çıkar.
- Tam yanma sağlanamazsa CO gazı ortaya çıkar.
- Doğalgaz zehirli değildir.
- Kükürt ve kükürtlü maddeler olmadığı için SO2 gibi zehirli gaz açığa çıkarmaz.
- Yakılması için ön hazırlama ve depolama gerektirmez.
- Homojen bir karışıma sahip olmasından dolayı yanma verimi yüksektir. (%95_ %99)
- Doğalgazın özgül ağırlığı 0,55 civarındadır, aynı hacimdeki havadan yarı yarıya daha hafiftir.
- Doğalgazın tutuşma sıcaklığı 650 0C
- Doğalgazın alev hızı 0,36 m/s
- Doğalgazın üst ısıl değer aralığı: 9360 kcal/m³ ——— 8750 kcal/m³ = 38,5 MJ/m³ = 11 kwh/m³
Avantajları
- Yandığı zaman atık bırakmaz, zehirsiz, külsüz, dumansızdır.
- Çevreye zarar vermez, havayı kirletmez.
- Diğer yakıtlardan daha ucuzdur.
- Tüketimi sayaçlardan okunur ve kontrol edilebilir.
- Önce kullanılır, bedeli sonradan ödenir.
- Depolama ve taşıma maliyeti yoktur.
- Zahmetsiz konforlu bir yaşam sağlar.
- Temiz bir yakıttır, işletme ve bakım maliyetleri düşüktür.
- Teknolojinin yeniliği nedeniyle, yeni kontrol ve emniyet sistemlerini mümkün kılar.
- Sizin adınıza, tüm sisteminiz kontrol edilir ve kontrol altında tutulur.
- Acil ekipleri, 24 saat hizmet verir.
Doğal Gaz Zehirleyici Bir Gaz Mıdır?
Genel olarak zehirlenmeler karbonmonoksite (CO) bağlıdır. CO kandaki oksijenle yer değiştirerek kanın vücuda oksijen taşımasını önler ve böylece vücudun zehirlenmesine sebep olur. Doğal gaz karbonmonoksit içermediğinden zehirleyici değildir. Ancak havadan daha hafif bir gaz olduğundan kapalı alanlarda sızma halinde yukarılarda toplanır. Çok miktarda bulunduğu zaman ortamda oksijen azalacağından boğulmaya sebep olabilir. Bu nedenle doğal gaz kullanılan ortamların mutlaka havalandırılması gerekir.
Doğal Gaz Hattının Emniyeti
Doğal gaz boruları, üretim anından başlayarak, sokaklara döşenmesi ve gaz verilmesine kadar, defalarca ve üst üste testlere tabi tutulur. Hattın üzerinde, gerektiğinde müdahaleyi sağlayacak vanalar vardır. Bölge ve servis regülatörleri, kendi kendine kapanabilmeleri veya istediğimiz zaman kapatılmaya uygun olmaları nedeniyle, birer vana görevi yapar. Doğal gaz ana iletim hatları, SCADA adı verilen uzaktan gözetleme ve müdahale sistemiyle kontrol edilecek şekilde döşenir.
Belediye veya diğer altyapı kuruluşları tarafından, doğal gaz hattı bulunan sokaklarda yapılacak kazı, yıkım ve inşaat işleri için lisans sahibi doğal gaz dağıtım şirketinden izin alınması ve kontrollü kazı çalışmaları yapılabilmesi için özel yasal düzenlemeler bulunuyor. Diğer bir deyişle doğal gaz hattı bulunan sokaklarda kazı yapılması lisans sahibi doğal gaz dağıtım şirketinin izni ve kontrolünde gerçekleşir.
Kullanım Yerleri
Konutlarda
Isınma, sıcak su elde etme ve mutfak kullanımında pişirme için kullanılır.
İş yerlerinde
Isınma veya ekmek ve pasta firmalarında, kuru temizleyicilerde veya lokantalar, hamam ve banyolar, spor tesisleri gibi iş yerlerinde üretim ve hizmet faaliyetleri için kullanılır.
Sanayide
Isınma, üretim ve çevrim tesisleriyle elektrik üretmek için kullanılır.
Doğal Gazla Isınma
Merkezi sistemler
Kurulması veya dönüşümü en zahmetsiz, en az maliyetli, işletme ve bakımı en ucuz sistemdir. Eğer binanızda kalorifer tesisatı ile sıcak su iletim boruları mevcut ise merkezi sistem kullanmanız mümkündür.
Eski kazanın yenileme seçeneklerini, tesisatçı firmalarla görüşerek değerlendirebilir; ısınma hesabı yaptırabilirsiniz. Gereğinden büyük kapasiteli cihazlara izin verilmediğini unutmayın.
Bireysel sistemler
Dairenizde kalorifer radyatörleri ve sıcak su iletim hatları varsa veya yaptırmayı düşünüyorsanız, kombiyi tercih edebilirsiniz. Kombiler küçük ölçekli duvara asılabilen kazanlardır. Kat kaloriferinden farkı daha küçük yapıda olmaları, duvara asılabilmeleri ve yakma sistemlerinin değişik olmasıdır.
Doğal gaz sobaları ise önceleri kullandığımız kömür sobaları gibi odanın veya evin bir bölümünün ısınmasını sağlar. Tüm saydıklarımıza alternatif ısınma şekilleri de uygulanabilir. Örneğin doğal gaz yakan şömineler de kullanılabilir.
Doğal gaz yakan cihazlar
Doğal gaz yakan bireysel cihazlar bacalı ve hermetik (bacasız) olarak sınıflandırılır. Bacalı cihazlar, kömür sobaları gibi binanın baca sistemine bağlıdır. Bu durumda baca ıslahı gereklidir.
Hermetik (bacasız) sistemlerde ise baca bağlantısına gerek yoktur, cihazların özel baca sistemleri kurallara uygun olarak dış ortama bağlandıktan sonra sürekli dış ortamla ilişki halindedir ve bulunduğu ortamın havasını kullanmadığı gibi yanma havasını da doğrudan dış ortama verir.
Mutfak Kullanımı
Mutfağınızda bulunan tüple kullandığınız ocak veya fırında, alev memelerini doğal gaz tipine çevirterek, pişirme amacıyla doğal gaz kullanabilirsiniz.
Sıcak Su Temin Etme
Kombi veya şofben yardımıyla, duş ve lavabolar için gerekli sıcak suyu sağlayabilirsiniz. Eğer binanızda merkezi sıcak su tesisatı varsa, bu gereksinimi bina kalorifer sistemini doğal gaza dönüştürmek suretiyle çözebilirsiniz. Ayrıca daire içinde mutfağınıza doğal gaz hattı çekerek pişirme için kullanabilirsiniz.
Kaynak: Aksa Doğalgaz