Açık genleşme deposu atmosfere açık çalışır ve ısıtma tesisatında basıncın atmosfer basıncının üstüne çıkmasına engel olmaktadırlar. Genleşen su hacmini toplamak üzere dağıtma sisteminin en yüksek noktasından biraz daha yüksek noktaya genleşme deposu yerleştirilir. Kazanda genleşen su gidiş emniyet borusu vasıtasıyla genleşme deposunda depolanır. Tesisattaki su soğuduğu zaman tesisatın eksilen suyu dönüş emniyet borusu vasıtasıyla genleşme deposu tarafından tamamlanır. Genleşme deposu aynı zamanda sistemi atmosfere açtığından ısıtma tesisatındaki basıncın atmosfer basıncının üstüne çıkmasına engel olarak sistemin emniyetini sağlar. Havalık boruları genleşme deposundan atmosfere açılmak suretiyle sistemdeki hava tahliye edilir. Tesisatta bulunan her kazan için kapasitelerine göre ayrı ayrı genleşme deposu kullanılması tavsiye edilmektedir. Yani iki kazanı tek bir genleşme deposuna bağlamak doğru değildir. Her kazan ve genleşme deposu için gidiş ve dönüş emniyet boruları vardır. Bu emniyet boruları üzerine hiçbir kapayıcı vana konulmamalıdır.
Açık Genleşme Deposu Hesabı
Genleşme deposu hacminin hesaplanmasında önce sistemdeki toplam su hacmi VS belirlenir. Isıtma kazanı, ısıtıcılar ve borular içindeki toplam su hacmi üretici firma kataloglarından belirlenmektedir. Su hacminden sonra su sıcaklığı değişimi belirlenerek, suyun yoğunluk ve özgül hacminin sıcaklıkla değişimi çizelgesi yardımı ile genleşen su hacmi bulunmaktadır. Genleşen su hacmi Vg ile gösterilirse, 100 mm minimum su seviyesi ve üstte %40 emniyet boşluğu kabul edilerek genleşme kabı hacmi Vn bulunmaktadır.
Tesisattaki Vs litre su ısınma sonucu genleşerek ;
Vg = 0,08 Vs (lt) kadar artar.
Artan bu hacmi depolayacak açık genleşme deposunun hacmi ise;
Vgd = 0.0025 Qk (lt) Qk : Kazan ısı gücü (kcal/h)
Kazan ve genleşme deposu gidiş ve dönüş güvenlik boruları ile birbirine bağlantılıdır. Güvenlik boruları kazandan genleşme deposuna doğru daima yükselen bir eğimle döşenmeli ve bu borular üzerine su geçişini önleyen vana veya geri tepme ventili bulunmamalıdır.
Gidiş ve dönüş emniyet borularının ise;
dgidiş= 15 + 15×√(Qk/1000)
ddönüş= 15 + √(Qk/1000)
Güvenlik borularının mm olarak hesaplanan çaplarına inç cinsinden standart boruların hangisinin karşılık olduğu yazılmalıdır. Gidiş ve dönüş güvenlik boruları 1” ‘den daha küçük olmamalıdır. Gidiş ve dönüş emniyet borularından başka, açık genleşme tankı üzeride bulunan sirkülasyon borusu genleşme tankı deposunun donmasını engellemek için kullanılır. Çapı ½” veya ¾” alınabilinir. Taşma borusu ise depodan taşan suların kazan dairesine iletir. Çapı en az 2” olmak üzere gidiş emniyet borusu ile aynı seçilir. Ayrıca genleşme deposunda su bulunup bulunmadığını kontrol amacı ile, minimum su seviyesinden kazan dairesine ½” çapında bir boru indirilir. Ucunda bir musluk olan bu boruya haberci borusu adı verilir