Merhabalar,
Konu ile alakalı hidrant, yangın dolabı, itfaiye su alma ağzı ve sprink seçiminin bir arada olduğu bir eğitim videosu hazırlanmaktadır. Kısa bir süre içerisinde sitemizde ve youtube kanalımızda yerini alacaktır.
Sorunuza gelirsek kısaca bahsedelim:
1- Yapıda Yağmurlama, Yangın Dolabı ve Hidrant Varsa
Yağmurlama sistemi, yangın dolabı ve hidrant sistemi bulunan sulu söndürme sistemleri su deposu hacmi, ön hesap için Ek-8/A tablosunda yer alan veriler esas alınarak veya Su deposu hacmi ön hesaplaması yapılabilir. Ancak net hesap için Ek-8/B’ye göre hesaplanan yağmurlama sistemi su debisine, Ek-8/C’de belirtilen yangın dolabı su debisi ve hidrant sistemi var ise hidrant debisi de ilave edilerek, tehlike sınıfına göre üçüncü fıkrada belirtilen sürenin çarpılması ile hesaplanabilir.
Sizin bu konudaki sorunuz su deposu tamam peki pompa kapasitesi ne olacak hidrant debisi Ek-8/C mi yoksa 1900 l/dak mı alınacak. Bu durumda sistemde sprink varsa EK-8/C deki tehlike sınıfına göre debi ve süreye göre seçim yapılacaktır, 1900 lt/dk alınmayacaktır.
2- Yapıda Yangın Dolabı Varsa
Yapıda sulu söndürme sistemi olarak sadece yangın dolapları sistemi mevcut ise su kapasitesi, TS EN 671-1 ve TS EN 671-2’ye uygun sistemlerde 94 üncü maddede verilen tasarım debi değerlerinin tehlike sınıfları için bu maddenin üçüncü fıkrasında verilen süreler ile çarpımı ile hesaplanır.
Yangın Yönetmeliği 2018
3- Yapıda Hidrant Varsa
Yapıda sadece çevre hidrant sistemi bulunması hâlinde, su ihtiyacı, en az 1900 l/dak debiyi 90 dakika süre ile karşılayacak kapasitede olmak üzere, bina tehlike sınıfına göre yapılacak hidrolik hesaplar ile belirlenir. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir. Tek hidrant açılacak şekilde 1900 lt/dk alınır, 2 hidrant açılsın 3800 lt/dk alayım gibi bir durum söz konusu değildir çünkü böyle bir durum da muhtemelen kundaklama yapılmıştır.
4- Yapıda Yangın Dolabı ve Hidrant Varsa
Hidrant debisi 1900 lt/dak ve dolap debisi 100 lt/dk olmak üzere 2000 lt/dk alabilirsiniz. Ancak gereklilik olarak görmeniz durumunda 2 dolap açmak istiyorum derseniz 1900+200 = 2100 lt/dk almayacaksınız yine aynı şekilde 1900+100= 2000 lt/dk alacaksınız çünkü toplam debi 2 dolap debisini zaten sağlamaktadır, eğer 2 veya daha fazla dolap açılması söz konusuysa zaten 3.maddede belirttiğim gibi kundaklama olmuştur. Kısacası Yönetmelik asgarisini belirlemiş sonrası sizin ilk yatırım maliyeti ve tehlike sınıfına göre debi arttırımı belirlemenize kalmış.
5- İtfaiye Su Almaz Ağzı Sorunsalı
Kolonlara ve özellikle yangın merdiveni mahallerine eklediğimiz İSA debisi nedir? Yönetmelikte yazmadığı için bir çok kişi dikkat etmez dolap+isa mı var 2 dolap 12m³/h seçer geçer.
Oysaki NFPA baktığımızda İSA için tablo bulunmaktadır, kolon adedine göre eğer 2" ve en üst nokta basınç 4 bar ise farklı debi değerleri, 21/2" ve en üst noktada basınç 6 bar ise farklı debi değerleri bulunmaktadır. Eğer bu debi dolap debisinde büyükse bu debi alınacak ancak küçükse dolap debisi alınacaktır. Ancak İsa debisi minimum çap ve basınçtaki değeri 800 lt/dk olup yönetmelikte yazmaması ve debi arttırımının pompa ve armatür maliyetini yükseltmesi nedeniyle genel anlamda istisna özel proje firmaları dışında kayda değer bile alınmamaktadır.
Ayrıca yönetmelik madde 94, 6.fıkra gereği yetişmiş itfaiye için 400 lt/dak esas olması nedeniyle isa varsa 400 lt/dk alınabilir diye yorum yapanlar bulunmakta ve debiyi 24 m³/h olarak seçmektedir.
İSA kapasitesi önemli bir konu ancak hali hazır yangın yönetmeliğinde net bir ifade yer almadığı için muallakta kalmıştır.
Konuyla alakalı Genel bir örnek verelim:
Örneğin: Yangın dolabı, hidrant ve sprinkler sisteminiz var. Orta tehlike 2 için yapılan hidrolik hesaplar neticesinde sprinkler debiniz 1200 l/dk 80 mss çıktı. İlave su ihtiyaçları tablosunda sprinkler olmasından dolayı yangın dolabı için 100 l/dk, hidrant için 400 lt/dk eklenerek toplam 1200+100+400=1700 l/dk debi ortaya çıktı. Tehlike sınıfı süresine göre 60 dk, 90 dk neyse seçerek toplam debiyi netleştirdiniz. Basınç kaybı için ise yapılan hesaplar sonucu sprinkler 80 mss, yangın dolabı 55 mss, hidrant 90 mss buldunuz. Genelde yapılan işlem en yüksek basınç kaybını seçmek oluyor 1700 l/dk 90 mss olarak fakat bu yanlış bir işlemdir. Doğru işlem pompa eğrisine bakarak pompa seçimi yapmaktır. Debi arttıkça basınç kaybı düşmekte debi azaldıkça basınç kaybı artmaktadır. Pompa eğrisi doğrultusunda seçim yapmanız yüksek kapasitede pompa seçmenizi engelleyerek enerji tasarrufu yapmanızı sağlayacaktır.