Klima ilk zamanlarda sadece ortamın soğutulması ihtiyacından doğan cihazlar olmakla birlikte, günümüzde teknolojinin gelişmesi, konfor şartlarındaki istekler ve ekonomik şartların iyileşmesi yeni arayışları beraberinde getirmiştir. Günümüzde kullanılan klimalar, soğutmanın yanında birçok özelliği de bir arada sunmaktadır.
Klima Özellikleri
Havayı Soğutma
Klimalar konfor şartlarına bağlı olarak iç ortam sıcaklığını, yüksek dış ortam sıcaklığından daha aşağıya indirebilmek için soğutma görevi görürler. Soğutma işlevi, klima cihazı içerisinde bulunan soğutucu akışkanın, alçak basınçta buharlaşma isteğiyle evaporatörü çevreleyen ortamdan ısı soğurması yöntemiyle gerçekleşir. Soğutma işlevi klimaların en belirgin özelliğini oluşturur.
Klimalar yazın dış ortam sıcaklığına bağlı olarak ortam sıcaklığını 17-18 C’ye kadar soğutabilir. Klimaların soğutma işini verimli bir şekilde yapabilmesi için soğutma modunda 6-10 C üfleme sıcaklığına sahip olması gerekir.
Klimaların soğutma modunda çalışması için ortam sıcaklığının 17C’den büyük olması gerekir. Bunun yanında maksimum dış ortam sıcaklığı klima seçiminde önemli bir teknik ayrıntıdır. Bazı klimalar dış ortam sıcaklığını 43C’ye kadar soğutma modunda tutabilirken bu değer marka ve modele bağlı olarak 50C’ye çıkabilmektedir.
Havayı Kurutma
Konfor şartları için havadaki nem miktarının üst limiti 11,5 gnem/kgkuru hava ve % 65 bağıl nem şeklinde tarif edilebilir.
Klimalar bu değerleri sağlayabilmek için tasarlanmış cihazlardır. Klima cihazı, soğutma modunda çalışırken evaporatör yüzeyine temas eden havanın içerisinde bulunan su buharı yoğunlaşarak evaporatör yüzeyinde su damlacıkları halinde kalır. Oradan da klima cihazı içerisinde bulunan tahliye tavası aracılığı ile dış ortama çıkartılır. Klimalar ortamın havasını bu şekilde bir döngüyle, içerisinde bulunan nemi alarak havanın kurumasını sağlarlar. Klimalar soğutma ve nem alma modu kullanılarak havayı kuruturlar. Nem alma işlemi klimanın büyüklüğüne göre 0,7 L/h değerinden 7-8 L/h değerlerine ulaşır.
Hava Hareketi
Konfor şartlarının bir özelliği de hava hareketidir. Hava, klima içerisinde bulunan fan yardımıyla ortamdan emilir, filtre ve evaporatör yüzeyinden geçirilip istenilen sıcaklık derecesine getirilerek ortama tekrar verilir.
Hava hareketinde konfor şartlarından bahsedebilmek için hava hızının ortamda bulunan insanları rahatsız edecek şekilde olmaması gerekir. Hava debisi iç ünitede 12000 Btu bir klima için ortalama 500-600 m3/h olmalıdır.
Havayı Isıtma
Klimalar soğutmanın yanında ısıtma amaçlı da kullanılan cihazlardır. Isı pompası özelliği sayesinde klimalar enerji tasarrufu konusunda ekonomik hale gelmiş ve kış kliması olarak kullanılmaya başlanmıştır. Klimaların ısıtma değerleri ve verimi soğutmaya göre daha yüksektir.
Klimalarda ısıtma; iç ortamdan alınan ısının dışarıya atılması yerine, dört yollu vana vasıtası ile akış yönü değiştirilen akışkanın, dış ortamdan aldığı ısıyı iç alanlara aktarmasıyla sağlanır.
Havayı Temizleme
İklimlendirme cihazlarının, özellikle de klimaların insan sağlığı açısından faydalı olduğu ve önerildiği bilinmektedir. Soluduğumuz havanın içinde sigara dumanı, çiçek polenleri, maytlar ve bakteri gibi insan sağlığını tehdit eden zararlı virüsler bulunmaktadır. Klimalar evinizin havasını istediğiniz sıcaklığa getirirken, filtreleme kademeleri ile kirli hava, sigara dumanı, çiçek polenleri, mayt ve bakterilerden arındırarak ortama tamamen temizlenmiş ve sağlıklı bir hava verir.
Klimalar hava temizleme işlemini çeşitli filtrelerle yapmaktadır. Bu filtreler;
– Aktif Karbon Filtre (Koku Giderici): Aktif karbon filtre, polenleri ve amonyak gibi kokuları yok eder ve zehirli gazları yakalayıp yutar. Ayrıca, alerjik hastalıkların oluşumuna ortam sağlayan küçük toz partiküllerini ve dumanları emerek sağlığınızı korur.
– Gümüş İyon Filtre: İç ünite üzerinden nano gümüş iyon salınımı yaparak bakterileri yok eder ve ortama yayılmalarını engeller. Böylece ortama tamamen temizlenmiş hava verilir. Filtrenin ömrü ortalama on yıldır. Yıkanarak temizlenebilir.
– Bio Filtre: Bio filtre yüksek sterilizasyon gücüne sahip olup bakterilerin %95’ten fazlasını ve 0,3 mikrometreden küçük tozların %99’unu yakalayıp ortamdan uzaklaştırır.
– Toz filtre: Ortam havasının ilk temizlemesini gerçekleştirir. Örgü yapılı fiber filtre20 mikrona kadar tüm parçacıkları tutar. Bu filtrenin çıkarılıp temizlenebilme özelliği bulunmaktadır.
Havaya Yön Verme
Klimalar iç fanın üflediği havayı ön panjurda bulunan kanatçıklar sayesinde ortama ;aşağıya,yukarıya, sağa sola yönlendirir. Bu sayede ortamda bulunan insanlar klimadan oluşan hava hareketinden rahatsız olmazlar. Aynı zamanda ortamda istenilen yön daha hızlı bir şekilde ısıtılıp soğutulabilmektedir.
Dış Ortamdan Taze Hava Alma
Klimalar her ne kadar üzerinde bulundurdukları filtreler sayesinde ortam havasını temizleseler de zamanla ortam havası oksijence fakir duruma gelecektir. Mekanların kullanım amacına ve insan sayısına göre belli miktar taze hava ihtiyacı vardır.
Klimatize edilen ortamların klimatize şekline göre taze hava ihtiyacı otomatik kontrol ya da elle manuel olarak yapılabilir.
Pencere tipi klimalarda klima havası dış ortamdan alınıp iç ortama verilir. Ortamın ihtiyacı olan taze hava da bu şekilde karşılanmış olur.
Split tip klimalarda klima iç ünitesi dış ortam havasından bağımsız olduğu için klimatize edilecek hava, ortam havasından sağlanır. İhtiyaç olan taze hava, kapı ve pencerelerden ya da havalandırma bacalarından sağlanmaktadır. Asma tavan tipi klimalar split tip klima olmasına rağmen üzerinde bulunan taze hava bağlantı borusu vasıtasıyla ortamın ihtiyacı olan taze havayı sağlarlar. Yine farklı klima türlerinde buna benzer taze hava bağlantıları bulunmaktadır.
Klima seçim kriterleri dikkate alınması gerekli olup hesaplama adımlarını ısı kazancı hesabı ve pratik klima hesabı konularından edinebilirsiniz.