Sayaç, faturalama için gerekli okumayı yapan cihazdır. Kazan gaz besleme sayaçları üç ayrı tipte üretilmektedir.
– Rotary tip sayaçlar (TS EN 12480)
– Türbin tip sayaçlar (TS 5447 EN 12261)
– Körüklü tip sayaçlar (TS 5910 EN 1359)
olmak üzere üç ayrı tipte üretilmektedir.
G4 (dâhil) ile G25 (dâhil) arası sayaçlar körüklü tip, G40 (dâhil) üzeri sayaçlar rotary veya türbin tip olmalıdır. Rotary ve türbinli sayaçlar imalatçı firma katalog ve talimatları dikkate alınarak yağlama ve bakım yapılacak şekilde yerleştirilmelidir.
Sayaç Tipi | Sayaç Sınıfı | Qmax (21 mbar) (m³/h) |
Qmax (300 m bar) (m³/h) |
Körüklü Tip | G4 | 6 | 7,8 |
Körüklü Tip | G6 | 10 | 13 |
Körüklü Tip | G10 | 16 | 20,8 |
Körüklü Tip | G16 | 25 | 32,5 |
Körüklü Tip | G25 | 40 | 52 |
Rotary veya Türbin Tip | G40 | 65 | 84,5 |
Rotary veya Türbin Tip | G65 | 100 | 130 |
Rotary veya Türbin Tip | G100 | 160 | 208 |
Rotary veya Türbin Tip | G160 | 250 | 325 |
Rotary veya Türbin Tip | G250 | 400 | 520 |
Rotary veya Türbin Tip | G400 | 650 | 845 |
Rotary veya Türbin Tip | G650 | 1000 | 1300 |
Rotary veya Türbin Tip | G1000 | 1600 | 2080 |
Rotary veya Türbin Tip | G1600 | 2500 | 3250 |
Rotary veya Türbin Tip | G2500 | 4000 | 5200 |
Rotary veya Türbin Tip | G4000 | 6500 | 8450 |
Rotary veya Türbin Tip | G6500 | 10000 | 13000 |
Sayaç Tipleri ve Montaj Şekilleri
Rotary Sayaç Montajı
Döner yer değiştirmeli gaz sayacı olup, silindir duvarları içerisinde oluşturulmuş sabit bir ölçüm haznesi ile bunun içerisindeki birbirinin aksi istikametinde dönen iki adet 8 şeklindeki döner pistondan oluşmaktadır. Döner pistonlar, gaz tüketimi sayesinde çıkış basıncının düşmesinin oluşturduğu basınç farkı nedeniyle döner ve ölçülen gaz hacmi numaratöre yansır. Rotary sayaçların gövde malzemesi alüminyum, dökme demir ya da çelik olabilmektedir.21 m bar doğalgaz basıncında 65 m3/h, 300 m bar doğalgaz basıncında 84,5 m3/h tüketimden itibaren kullanılmaktadır.
– Flanşlı bağlantı olarak montaj edilir,
– Gaz giriş ve çıkışları sayıcın yan kısmındadır, yatay ve dikey montaja uygundur.
– Türbin tip sayaçlara göre ölçüm hassasiyeti daha yüksektir.
– Sayaç girişinde her zaman bir filtrenin olması gerekir.
– Yoğunlaşma ve yabancı cisim toplanmasını önlemek için sayaç borulamanın alt kısmına yerleştirilmemelidir.
– Sayaç monte edilirken herhangi bir gerilmeye maruz kalmamalı tam yatay ve dikeyliği sağlanmalıdır.
– Yağ seviye kontrolü ve değişim, montaj–de montaj işlemlerinin rahatlıkla yapılabilmesi için duvarlar üzerinde belli bir mesafe olmalıdır.
Türbinli Tip Sayaç Montajı
Türbinli sayaçlar, boru hattı boyunca geçen gazın türbin kanatçıklarına çarparak döndürmesi ile çalışır. Rotor hızı hacimsel debi ile doğru orantılıdır. Geçen gaz hacmi türbin rotorunun dönüş sayısının sayılmasıyla hesaplanır. 21 m bar doğalgaz basıncında 65 m3/h, 300 m bar doğalgaz basıncında 84,5 m3/h tüketimden itibaren kullanılmaktadır.
– Flanş bağlantılı olarak montaj edilir,
– Türbin sayaçlarda doğru ölçümün temel kuralı ölçümden önce boruda düzgün bir akış olmalıdır.
– Sayaçtan önce düzgün bir akış sağlanamaz ise akış düzenleyici kullanmak doğru ölçüm için zorunludur.
– Sayaç öncesinde ve sonrasında düzgün bir akış için Min. 5D (montaj yapılan boru çapının 5 katı) mesafe kuralına uyulmalıdır.
– Rotary tip sayaçlara göre ölçüm hassasiyeti düşüktür.
Körüklü Tip Sayaç Montajı
Evsel tip ve ticari tip körüklü doğal gaz ölçüm sayaçlarıdır. Körükler vasıtasıyla hacimsel ölçüm yaparlar.21 m bar doğalgaz basıncında 40 m3/h, 300 m bar doğalgaz basıncında 52 m3/h ‘e kadar kullanılmaktadır.
– Dişli bağlantılıdır.
– Bağlantılarında esnek bağlantı elemanı kullanılır.
– Giriş ve çıkışları sayacın üst kısmında yer alır.
– Servis bakım gerektirmez.