Kum filtrelerinde; kum taneciklerinin iriliğine, kum yatağının kalınlığına, filtreden geçirilen su hızının yüksekliğine ve kir tane boyutunun küçüklüğüne bağlı olarak kirli suyun temizlenme derecesi değişir, bu duruma bağlı olarak kirli suyun bir kısmı kum yatağından sıyrılıp tekrar havuza dönebilir. Bu gibi hallerde havuz suyu devamlı olarak bulutlu veya dumanlı gibi görünür.
Bu çok küçük kir tanelerinin filtre kumu tarafından tutulabilmesi için çare, bunları daha iri topaklar haline getirecek şekilde birleştirerek kum yatağında tutulabilecek ölçüde irileştirmektir. Bu işleme kısaca topaklama (flokulasyon) denir.
Bu problem daha çok açık havuzlarda ve dış etkenlerden dolayı sıkça görülecektir. Dış etkenlerden kasit, yağmurun ve rüzgarın getirdiği toz ve çamurdur.
Yüzme havuzunun suyuna, yosun parçacıkları, rüzgar esintisinin getirdiği tozlar, sporlar, böcekler ve hatta yüzücülerin ayakları ile taşınan toprak ve beraberindeki diğer maddeler karışacaktır. İşte bu küçük kir tanelerini birbirine bağlayıp iri taneler (topaklar) haline getirmek için havuz suyuna gerekli olan topaklayıcı özellikte kimyasal madde konur . Böylece sudaki kirler filitre tarafından tutulur ve su berraklaşır.
Aşağıda; Havuz bakımında çok kullanılan topaklayacı kimyasl maddeler sıralanmıştır :
ALUM(aluminyum sulfat)
PAC(polyaluminium chloride veya aluminium hydroxychloride)
PASS(polyaluminium sulpho silikat)
SODYUM ALUMINATE
DEMIR III CHLORIDE HEXAHYDRATE
DEMİRIII SULPHATE
Bu maddelerin tümü su içerisinde aynı şekilde davranırlar. Hepsi suyun içinde jelatin gibi dağılırlar. Aluminyum esaslı topaklayıcı bileşikler Ph değeri 6,5 – 7,2 arasında olan sularda ideal kullanımlı bileşiklerdir. Demir tuzları ise 6,5 -7,5 pH değerli sularda iyi netice verirler. Ancak demir tuzları havuzun içersinde pas lekesi oluşturacak kalıntılar bırakabilir. O yüzden demir bileşenlerinin topaklayıcı olarak kullanımı büyük oranda değildir.
En fazla kullanılan topaklayıcılar (flokulantlar) poly tipi PAC ve PASS gibi elektronlardır. Havuz suyunda bulunan kir partikülleri negatif elektrik yüklüdürler. Poly elektrodlar ise (Katyonik’tir) pozitif yüklüdürler. Aksi adlı kutupların birbirini çekme prensibi ile, topaklayıcılar kir tanelerini kendilerine çekerek fiziki büyüme sağlarlar ve filtrenin kum yatağında tutulurlar. Katyonik poly tip electronlarda ilave olarak başka avantajlar vardır. Tavsiye edilen miktarda topaklama malzemesi kullanılması halinde; Yosun ve bakterilerin filitreden geçemeyeceği kesindir. Örnek olarak Cryptosporidium ve Guardia, insana bulaşan bakterilerdir .
Bunları dahi filitrede topaklama yolu ile tutma imkanı vardır. Topaklaşmış kir tanelerinin pompadan geçerken fan kanatlarında tekrar parçalanması ihtimali yoktur. Şayet topaklama maddesi , doğru Ph aralığındaki suya ve tarif edilen doğru oranlarda ve bilhassa dozaj pompası vasıtası ile kesintisiz olarak verilirse; suyun berraklaşmasında son derece iyi sonuç alınacaktır.
Kaynak: Sami Bölükbaşıoğlu Mak. Y. Mühendisi, Selim BölükBaşıoğlu Mak. Mühendisi