Son birkaç yıl içinde, 1990’ların en önemli konusu sayılabilecek iç hava kalitesi (İHK) alanına yatırım yapmak isteyen şirketler, Isıtma, Havalandırma ve Hava Koşullandırma (HVAC) sanayisinde yeni teknolojiler geliştirdiler. İHK, özellikle ASHRAE 62-99 Standardı’nın yenilenmesinden sonra, geçtiğimiz yılların belki de tek önemli konusu oldu. ASHRAE’nın yaz veya kış toplantılarından birine katılanlar ve ürün fuarlarını gezenler, bu konuda geliştirilen her tür ürünün bolluğu karşısında gerçek anlamda şaşkınlığa uğramışlardır.
Tüm İHK sorunlarını çözmek iddiasıyla üretilmiş yeni filtrelerden, yeni elektronik ölçüm aygıtlarına, ısı çarkları ve ısı borularına uzanan bir dizi ürün piyasayı doldurmuştur. Kuşkusuz ihtiyaçların yeni teknoloji arayışlarını ateşlemesi iyi bir şeydir, teknolojik gelişmenin de motorudur. Ancak her başlangıçta olduğu gibi yeni teknolojilerin çoğu henüz yeterince denenmemiştir ve yeni kurulmuş ya da eski şirketlerin yerini almış, bugünün çok rekabetçi İHK piyasasında bir yer edinmeye çalışan yeni şirketlerin özellikle ilgisini çekmektedir.
Carrier bir yönüyle bu yeni gelişmelerin yolunu açarken bir yandan da denenmiş, mevcut sistemlerle uyumlu, 50 yıldır geçerliliği kanıtlanmış nemden arındırma yöntemlerini geliştirmektedir. Bu yazıda mekanik (buhar-basınç) sistemlerde yapılan geliştirmeler, maliyet ve yararları ele alınacak ve bu sistemler öteki nemden arındırma yöntemleriyle karşılaştırılacaktır.
Genellemelerin Ötesi
Genellikle bütün yardımcı nemden arındırma sistemlerinin aynı yararı sağladıkları ileri sürülür: “Bizim ürünümüzü kullandığınızda enerji tasarrufu yaparsınız, daha küçük merkezi soğutma cihazı kullanırsınız ve binanızın konforunu artırırsınız!”. Bu savlar çoğunlukla doğrudur, ama hangi nemden arındırma sistemini kullanacağınıza karar vermeden önce, genellemelerin ötesine geçip özel uygulamalar için en akıllı seçimin hangisi olduğuna karar vermek gerekir.
Neden Nem Alma
Isıtma, havalandırma ve klima piyasasında ısıtma ve soğutma amacıyla çoğunlukla tek parçalı çatı cihazları kullanılır ve bu piyasanın büyük bir bölümünü 50 kW’ın altındaki çatı cihazları oluşturur. İç tasarımları nedeniyle çatı cihazları genellikle havalandırma havasının ancak %30 kadarını işleyebilir. Çoğunda 3-4 sıra derin soğutma serpantinleri bulunur ve yaklaşık %75’lik bir duyulur ısı faktörüyle tasarlanmışlardır. Havalandırma havası miktarının göreceli yüksek olduğu çok sıcak ya da nemli ortamlarda bu cihazlar dış havanın nemini yeterli bir biçimde uzaklaştıramaz ve iç ortamın göreceli nemi de yüksek olur. ASHRAE, mikroorganizmaların oluşup çoğalmasına engel olacak göreceli iç ortam neminin üst sınırını %60 olarak belirlemiştir.
Sistem Çözümleri
Kurutma Çarkı- Enerji Geri Kazanım Fanı (ERF)
Çok satılan ürünlerden biri, “kurutma çarkı”, “ısı çarkı” veya “entalpi çarkı” denilen Enerji Geri Kazanım Fanı’dır (ERF). Birçok uygulamada başarılı olan kurutma çarkı, nemi çeken bir kurutucu malzemenin, dönen bir çarka yedirilmesiyle yapılır ve çark gelen taze hava akımı ile giden boşaltım havası arasında döner. Kurutucu malzeme, dış havanın nemini ve duyulur ısısını çeker ve kendi ısı ve neminin bir bölümünü boşaltım havasına aktarır. Belli koşullarda bu çarkların ısıl verimi %80-85’e ulaşır.
Makalenin Devamı
24_Mekanik%20Nem%20Alma%20Sistemleri_Maliyeti