Aldığımız ürünlerin çoğu uzun vadeli yatırımlardır. Bu ürünleri tercihimiz genelde ucuz olan lehine olmakla birlikte, bilinçli tüketici alacağı ürünü dikkatli seçmeye özem gösterir. Bunu örnekler ile açıklamak daha doğru olacaktır.
Buzdolabı alması gereken bir tüketici sayısız tercih arasında boğulmaktadır, çevreye danışılır ve hangisi sorunsuz çalışıyorsa o tercih edilir ki bu ürün genelde en ucuz olandır. İki seçeneğimiz olsun, A ve B buzdolabı. A buzdolabı aylık 100 kWh enerji tüketirken, B buzdolabı 150 kWh enerji tüketiyor olsun, genelde enerji tüketimlerinde A sınıfı olarak satılanlar verimli kabul edilir ve fiyatları yüksektir. Buzdolabı ömrü ortalama 10 yıldır, işlemimizi de buna göre yapalım.
| A ve B buzdolaplarının kullanım ömrü maliyet analizi | ||
| A buzdolabı | B buzdolabı | |
| Satış fiyatı | 1.300 TL | 1.000 TL |
| Yıllık elektrik tüketimi | 1.200 kWh | 1.800 kWh |
| Yıllık masrafı (21 kuruş/kWh) | 252 TL | 378 TL |
| 10 yıllık masrafı | 2.520 TL | 3.780 TL |
| Toplam masrafı | 3.820 TL | 4.780 TL |
Göründüğü üzere ilk alım fiyatı ucuz olan ürün zaman içerisinde bizlere daha masraflı olmaktadır, A buzdolabının fiyatı yüksek olmasına karşın kullanıldığı süre içerisinde masrafını çıkartmaktadır. Bu tip karşılaştırmalar, ampuller, arabalar, kombiler gibi yüzlerce ürüne yapılabilir.
Güneş enerjisi ile su ısıtma sistemlerinin amortisman süresi
Karşılaştırma işlemi yine ürünün kullanım süresi üzerinden olacaktır. Kurulan sisteme göre değişmekle birlikte 20 yıl ömürleri vardır. Hesaplamamız Türkiye ortalaması olan 3,6 kWh/m2*gün üzerinden 2 m2 kollektör alanına sahip bir sistem üzerinden olacaktır. Sistem %50 verim ile çalıştığı kabul edilmiştir (Günlük üretilen enerji: 3,6 x 2 x 0,5 = 3,6 kWh, 2 m2 kolektör alanı ve %50 verim)
| Güneş enerji sistemlerinin kullanım ömrü maliyet analizi ve termosifonla kıyaslanması | ||
| Termal güneş enerji sistemi | Elektrikli su ısıtıcı (termosifon) | |
| Satış fiyatı | 2.000 TL | 500 TL |
| Günlük üretilen/tüketilen enerji | 3,6 kWh | 3,6 kWh |
| Yıllık masrafı (21 kuruş/kWh) | 0 TL | 276 TL |
| 20 yıllık masrafı | 0 TL | 5.520 TL |
| Toplam masrafı | 2.000 TL | 6.020 TL |
Güneş enerji sisteminin (170 lt) ilk alım fiyatı yüksek olmasına karşın, 6 yıl sonunda termosifon (65 lt) ile masrafları eşitlenmektedir (ideal bir kullanım sonrasında). 6 yıl sonra da her yıl 276 TL masraftan kurtulmanızı sağlayacaktır.
Not: Basit bir hesaplama yapılmıştır, kurulacak bölgeye, kurulacak sisteme göre farklılıklar göstermekle birlikte boş duran çatınızda Türkiye klasiği su kesintilerine ve elektrik fiyat artışlarına karşı da önlem almış olursunuz.
Güneş enerjisi ile elektrik üretim sistemlerinin amortisman süresi
Güneş enerjisinden elektrik üretmek için kurulan sistemler yeni yeni yagınlaşması ile birlikte geleceğin enerji kaynağı olacaktır. Fazladan üretilen elektrik enerjisi çift yönlü sayaçlar ile gündüzleri şebekeye verilip, geceleri de şebekeden alınabilir. Diğer bir çözüm ise bağımsız sistemler, bunlarda elektriği depolamak için aküye ihtiyaç duyarlar ve akülerin ortalama ömrü 5 yıl olduğu için ek bir masraf gerektirecektir. İki tip için 500 W’lık sistem tablosu oluşturalım (4,5 m2 alana ihtiyaç duyar ve günlük 2 kWh enerji üretir.)
| Güneş enerji ile elektrik üretim sistemlerinin kullanım ömrü maliyet analizi | ||
| Şebekeden bağımsız sistem | Çift yönlü sayaçlı sistem veya doğrudan devlete satılması | |
| Panel masrafı (500 Watt, 3.20 $/Watt) | – 1.600 $ | – 1.600 $ |
| 20 yılda üretilen enerji | 14.600 kWh | 14.600 kWh |
| 20 yılda üretilen enerjinin şebeke bedeli | + 2.050 $ | — |
| Çift yönlü sayaç ile devlete satılması | — | 4.600 $ |
| Bakım masrafı | – 500 $ | – 500 $ |
| Regülâtör ve İnvertör masrafı | – 800 $ | – 800 $ |
| 4 adet akü masrafı | – 2.000 $ | — |
| Sayaç | — | – 300 $ |
| 20 yıllık süre sonunda oluşabilecek durum | – 2.850 $ | + 1.400 $ |
Not: Fotovoltaik panel fiyatları dışa bağımlı olduğundan hesaplama dolar üzerinden yapılmıştır.
Göründüğü üzere elektriğin ulaştığı bölgelerde bu sistemleri kurmak 20 yıllık bir sürede masrafını çıkarmamaktadır, bunun temel nedeni bu tür sistemlerin yaygınlaşmamış olmasından dolayı masraflı oluşlarıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına sunulan devlet desteği ile bu tip sistemlerin yaygınlaşması amaçlanmaktadır, sistemin büyüklüğü artıkça masrafının da azalacağı göz önünde bulundurulursa 500 watt yerine daha büyük sistemler kurulacaktır. Ek olarak kendi üretimi olan firmalara fazladan teşvik sunulacaktır.
Kaynak: Ayhan KIR, Makina Mühendisi, Güneş Sistemleri