Elektriksel Ölçmede Kullanılan Aletler

Ölçme; bir büyüklüğün kendi cinsinden bir birimle karşılaştırılmasıdır. Elektriksel ölçmede de çeşitli ölçme birimleri vardır ve bu değerleri ölçmede çeşitli ölçü aletlerinden yararlanılır. Bunlardan bazıları, ampermetre, voltmetre, ohmmetre, elektromekanik avometre (anolog avometre), dijital avometredir. Teknikte her alanda olduğu gibi elektrikte de ölçme büyük önem taşımaktadır. Bir devrenin doğru analizi, varsa arızasının bulunması veya bu devreyi oluşturan parçaların sağlamlığının kontrolü de ölçme ile yapılabilir.

Teknikte akım, gerilim ve direnç değerlerinin bir ölçü aleti üzerinden bölüm (I, V, R) ve kademe değişikliği yapılarak ölçülebildiği cihazlar kullanılır. Bunlar analog (ibreli) veya dijital (sayısal) avometrelerdir.

Elektriksel Ölçme Aletleri

Voltmetre ve Gerilim Ölçme

Bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki gerilimi ölçmeye yarayan alete voltmetre denir. Voltmetrenin çalışmasını sağlayan bobin teli ince ve çok sarımlıdır. Bu nedenle voltmetre çok az akım çeker. Bir elektrik devresinin herhangi iki ucu arasındaki gerilimi ölçmek için voltmetre bu iki nokta arasına bağlanır. Bu bağlama şekline paralel bağlama denir.

Voltmetre yanlışlıkla devreye seri bağlanacak olursa devrenin direncini yükseltir, devreden geçen akımı azaltır. O zaman almacın normal çalışmasına engel olur. Devrede elektrik lambası varsa lamba çok sönük yanar veya hiç yanmaz. Onun için voltmetreyi devreye paralel bağlamak gerekir.

Kullanılacak yere göre ölçü aletini doğru ayarlamak yani ölçülecek gerilim değerine göre kademe ayarı yapmak gerekir. Voltmetreyle 10 V kademesinde 10 volta kadar olan ölçümleri yapabiliriz. Bu kademede eğer 220 voltluk bir gerilimi ölçmeye kalkarsak aletin bobini yanarak kullanılmayacak duruma gelir. Eğer 10 voltu 250 volt kademesinde ölçmeye kalkarsak bu defa da hassas bir ölçüm yapamayız.

Ampermetre ve Akım Şiddeti Ölçme

Akım şiddeti ölçmede kullanılan aletlere ampermetre adı verilir. Ampermetrenin çalışmasını sağlayan bobinin teli kalındır ve sarım sayısı azdır. Bu nedenle ampermetre hiçbir zaman devreye paralel bağlanmaz. Aksi hâlde kısa devre meydana gelir ve ampermetrenin bobini yanar. Ampermetre almaç ile arka arkaya yani seri bağlanır.

Ampermetre Avometre

Doğru akım ölçmede kullanılan ampermetrelerde + ve – uçlar doğru bağlanmalıdır. Aksi takdirde ibre ters tarafa sapma yapar, ampermetre zarar görebilir.

Diğer bir ampermetre tipi pens ampermetredir. Pens ampermetre akım şiddeti ölçmede devreye elektriki olarak bağlanmaz. İçinden akım geçen iletkenin yarattığı manyetik akım prensibine göre çalışır. İçinden akım geçen iletken pens, ampermetrenin çeneleri arasına alınır ve geçen akım pens ampermetre üzerinden okunur.

Ohmmetre ve Direnç Ölçme

Direnç ölçmek için kullanılan aletlere ohmmetre adı verilir. Değeri bilinmeyen devre elemanının direnci, ohmmetre üzerindeki Rx uçlarına bağlanır. Ohmmetre içinde pil bulunduğu için ölçme anında başka bir akım kaynağına ihtiyaç yoktur. Alet, direnç değerini doğrudan doğruya ohm olarak gösterir.

Ohmmetre

Elektrik ve elektronikte yer alan devre elemanlarının direnci doğrudan ohmmetreyle ölçülebilir. Ohmmetre ile ölçümde devre enerjisiz ve devre elemanının bir ucu devreden ayrılmış olmalıdır.

Diğer dolaylı bir şekilde ohm kanununu kullanarak ampermetre ve voltmetre yardımıyla da direnç ölçülebilir.

İlgili Yazılar

1 Yorum

taha karaaslan  -  26 Ekim 2022 at 19:57

Biraz daha fazla olsaydı iyi olurdu ama genede iyi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

close

22 Bin Üyemize Katılın