Döşemeden ısıtma yapılabilmesi için ısı yalıtımının çok iyi olması gerekir. Cam yüzeylerinin fazla olduğu binalarda, cam yüzeyinden aşağı inen hava miktarı ve camdan olan soğuk radyasyon fazla olacaktır. Cam önüne daha sık aralıklı boru döşense bile, cama yakın bölgelerde soğuk yüzey etkisi hissedilecektir. Konfor bozulacaktır.
İyi izole edilmeyen yapılarda ise ısı kaybı fazla olduğundan, bütün döşeme altına boru yerleştirilse dahi, döşeme yüzeyinde sıcaklık 23-24°C’den fazla olacaktır. Bu da istenilen konforu bozacaktır.
Döşemeden ısıtma kat betonu üzerine yerleştirilen izolasyondan sonra, ana maddesi Polypropilen (PPC), Polietilen Crossling (VPE) veya Polybutylen olan bir plastik malzemeden çekilen (extrüzyon) borularla veya bakır borularla yapılan ısıtmadır. Boruların üzerine bir tesviye (şap) betonu atılarak kaplama malzemesi yerleştirilir. Bu tip ısıtma döşemeden olabildiği gibi, duvardan veya tavandan da olabilir. Ancak en yaygın uygulama döşemeden ısıtmadır. Borular mahalin ısı ihtiyacına göre hesaplanan modülasyona uygun bir biçimde döşeme içinde dolaştırılır. Boruların yerleşimi için özel boru tutucular kullanılır. Dağıtım tek kolonla (~ 100 m2 için) ve katlara yerleştirilen kollektörlerle sağlanır. Aşağıdaki şekilde döşemeden ısıtma sisteminin tek katlı bir yapıda uygulaması görülmektedir.
Boruların altında, ısı ve ses yalıtımı için hesaplanan kalınlıkta izolatör bulunmakta ve borular bir şap tabakası ile örtülmektedir. Bu şekilde yer kaloriferi için kat betonundan sonra 8-10 cm’lik bir yükseklik yeterlidir.
1. Döşemeden ısıtma sisteminde aşağıdaki kabuller yapılabilir.
a- Oda sıcaklığı 20°C için
Evlerde döşeme sıcaklığı 23-24°C
Kapalı yüzme havuzlarına (Max) 29°C
b- 50/40°C su sıcaklığında bir metre borunun 20 kcal/h ısı taşıdığı, kabul edilerek mermer ve seramik gibi döşemelerde sıfır zam.
Halı kaplı döşemelerde .. %12 zamlı
Ahşap kaplı döşemelerde .. %35 zamlı uygulanmalıdır.
Buna göre döşeme mermer veya halı kaplı olması halinde, her iki malzemenin ısı geçirgenlik katsayılarına bağlı olarak ısının döşeme altından odaya geçişinde büyük direnç farkları ortaya çıkmaktadır.
c- Kollektör çıkışından itibaren 80-100 metre plastik boru bir grup serpantin olarak çalışabilir.
d- Borulara havanın çıkması için bir eğim verilmelidir.
e- Borular gömülmeden önce hidrolik test uygulanmalıdır. Test 1400 kPa basınçta 24 saat sürmelidir.
Döşemeden Isıtma Eleştiriler
a- Cam önlerindeki bölgede sıcaklık düşük kalmaktadır. Cam önlerine döşenen boru daha kısa mesafelerde sık döşense de cam önündeki sıcaklık oda ortalamasının altında kalmaktadır. Avrupa’da döşemeden ısıtma yapan bazı firmalar cam önlerinde açıkta monte edilecek serpantinlerin kullanılmasını öneriyorlar. Aksi halde oda içindeki sıcaklık cam önünde en az, karşı duvar kenarında ise en fazla olacaktır.
b- Binanın ısınma süresi fazla. Apartman tipi binaların ısınma süresi 5-6 saati bulmaktadır.
c- Ayaklarda şişme, Döşemeden ısıtma yapılan binalarda döşeme yüzey sıcaklığı 23-24°C geçmemelidir. Aksi durumda yaşayanların ayaklarında şişmeler olduğu ifade edilmektedir.
d- Yerdeki tozlar kuruyacaktır. Tozların toplandığı döşemenin ısıtılması yerdeki tozların hareketlenmesine neden olabilir. Karşı eleştiri ise radyatörlü sistemde tozların yandığı şeklindedir.
e- Isıtılan döşemenin üzeri mümkün olduğunca ısı iletimini önleyecek malzeme (halı gibi) ile kapatılmamalıdır.
f- Montaj ve imalat hataları nedeniyle veya genleşen boruların sürtünerek aşınması sonucu borular delindiğinde tamir için döşemenin kırılması gerekir. Boru ömrü için 20 yıl verilebilir.
Döşemeden Isıtma Avantajlar
a- Döşemeden ısıtma sisteminde ısı bütün bir döşeme alanında yayılmakta ve oda içinde homojen bir ısı dağılımı sağlanabilmektedir. Bu sistemde en sıcak yer döşeme seviyesidir ki yer değiştiren hava döşeme seviyesinden itibaren yükseldikçe soğuyacak ve hacmin yüksek kısımlarında hava hareketi zayıflayacaktır.
b- Bu sistemde açıkta görülen hiçbir boru ve radyatör yoktur. Estetik açıdan mükemmel bir sistemdir.
c- Sistemde mahal havası kendisinden 4-5°C daha yüksek sıcaklıktaki döşeme ve 1-2°C’de daha yüksek sıcaklıktaki duvarlar tarafından ısıtıldığından mahal havası bağıl neminde rahatsızlık verici bir düşme görülmez. Ortama göre döşemedeki 4-5°C daha fazla olan sıcaklıktan dolayı 1-2 mm yükseklikte kuru bir ortam oluşur. Bakteri üremesini önleyen bu durum nedeniyle döşemeden ısıtma özellikle hastaneler ve çocuk yuvaları için tavsiye edilmektedir.
d- Mahal havası ile onu ısıtan geniş yüzeyler arasındaki düşük sıcaklık farkı nedeni ile mahal havasının, küçük yüzeyli ve çok sıcak ısıtıcıların üzerinden geçerken fazlaca ısınması ve içinden toz ayrıştırması, buna bağlı olarak kirlenme gibi problemler sistemde bertaraf edilmiştir.
e- Isınmanın daha çok radyasyon ile olması neticesi diğer ısıtma sistemlerine göre 1~2°C düşük sıcaklıklarda aynı konforu bulmak mümkündür.
f- Döşemeden ısıtma sistemi özellikle yüksek yapılar (cami, kilise, spor salonu) için ideal bir ısıtma isteniyorsa zorunluluktur. Ayrıca konutlar, okullar, işyerleri gibi mekanlarda senelerdir başarı ile uygulanmaktadır. Isı ihtiyaçlarının çok yüksek olduğu mekanlarda döşemeden ısıtma kullanmamak veya takviyeli kullanmak gereklidir. Burada sınır 120 kcal/m2h olmalıdır. Döşeme sıcaklığı +29°C’yi geçmemelidir. Hafta sonu evleri ve ani sıcaklık değişimi istenen (düğün salonları gibi) yerlerde geç ısınma ve geç soğuma özelliğinden dolayı kullanılması pek uygun olmayabilir.Sistem düşük sıcaklıkta (max.60°C) ısıtma suyu ile çalışmaktadır. Kazan korozyonunu önlemek için bazı kazanlar markaları hariç karıştırıcı vana konulması zorunludur.
Döşemeden Isıtma Kullanma Yerleri
Döşemeden ısıtma aşağıdaki yerlerde başarıyla kullanılabilir:
– Kapalı yüzme havuzları, havuz etrafındaki yürüme alanları
– Hastaneler, çocuk yuvaları (hijyen ve tehlike oluşturacak dışarıda bir eleman bulunmayışı nedeniyle)
– Cami gibi kat yüksekliği fazla olan yerlerde uygun düşey sıcaklık dağılımı nedeniyle (Diğer konvektif ısıtma sistemlerinde sıcak hava yukarıda toplanır)
– Toprakla temasta olan ısıtılan mahallerde örneğin bodrum katı olmayan villa zemin katları veya yaşanan bodrum katları gibi yerlerde kullanılabilir. Döşeme ısıtması, radyatörle ısıtma ile birlikte de kullanılabilir. Örneğin lüks villa ve dairelerde taş, seramik, mermer kaplı hacimlerde (koridor, banyo, mutfak) yerden ısıtma, diğer odalarda radyatörle ısıtma uygulanabilir.
Kaynak: Isısan Isıtma Tesisat Kitabı