Baca Çeşitleri
Baca hem yanmadan sonra oluşan atığın (duman, kurum …) dışarı atılmasını sağlar hem de kazan için yanma havasını sağlar. Bacalardan kısaca bahsetmek gerekirse, bacalar 3’e ayrılırlar.
– Adi bacalar
– Şönt (ortak) bacalar
– Müstakil (ferdi) bacalar
Tek kolon hâlinde zeminden çatıya kadar yükselen, birden fazla birimin kullanabileceği şekilde tasarlanmış bacalara adi baca denir. Adi tipte bacalara doğalgaz yakıtlı cihazların baca bağlantıları yapılamaz.
Zeminden çatıya kadar yükselen ana baca ve buna bağlanan her birime ait branşmanlardan meydana gelen bacaya ortak (şönt) baca denir. Bunalar doğalgazlı cihazlar bağlanamazlar.
Tek kolon hâlinde hitap edeceği birimden çatıya kadar yükselen ve sadece bir birimin kullanımına göre tasarlanmış bacalara müstakil baca denir. Bunlara doğalgazlı bacalı ( B tipi) cihazlar bağlanabilir.
Bacalı Kombilerde
Bacaların sahip olması gereken özelliklere:
– Bacalı kombilerde kombinin bağlandığı bacalar paslanmaz çelik olup, çatı mahyasından 1 metre yukarıda olmalı ve bu bacaya başka bir cihaz bağlanmalıdır. Bacanın açısı en fazla 30°`ye kadar izin verilmektedir.
– Baca şapkası yağış sularına ve yabancı madde girişine engel olacak şekilde olmalıdır.
– Bacalı kombilerin baca kısımları pencereden çıkarılmamalı mutlaka bacaya bağlanmalıdır.
– Bacaların en altında temizleme kapağı olmalı ve sızdırmazlığı sağlanmalıdır.
– Bacaların izolasyonu mutlaka yapılmalıdır.
– Bacaların altında yoğuşmadan dolayı oluşan suyu atmak için bir boru vasıtasıyla uzaklaştırılmalıdır (drenaj).
– Doğalgaz cihazı bağlanan bacaya başka bir cihaz bağlanmaz.
– Bacalar mümkün olduğunca bina içine konulmalıdır.
– En üst katta bulunan cihaz bacası yüksekliği en 4 metre olmalı, kısa ise tamamlanmalıdır.
– Katı yakıtlı kazanlar için yapılmış olan bacaların içi ve dışı sıvalı olmalıdır.
– Bacalarda ölçüm yapabilmek bacada ölçüm deliği bırakılmalıdır.
Hermetik (Denge Bacalı)
Hermetik kombiler bacalı cihaz olmadıklarından, kendi baca parçasına sahip olduklarından kesinlikle bacaya bağlanmazlar.
Yoğuşmalı kombilerde
Yoğuşmalı hermetik kombilerde hermetikten farklı olarak bacasının yukarı eğimli olmasıdır. Diğer bacaların bağlantısı ile ilgili şartlar hermetik kombi ile aynıdır. Yoğuşmalı bacalı kombide ise, bacanın altında yoğuşma suyunun giderinin yapılmasıdır.
Bacaların Temizliği
Bacaların temizliği kadar kazan temizliği de çok önemlidir. Özellikle katı yakıtlı kazanlarda alev ve duman boruları çok çabuk kurumla kapanabilir ve ısı geçişi engellenebilir. Bu yüzden kazan temizliğine önem vermek gerekir.
Kazan temizliğinde önce varsa türbülatörler çıkarılır. Yuvarlak kazan fırçası alev ve duman borularına tam sona değecek kadar ileri geri hareket ettirilir. Bu işlem tüm delikler için uygulanır. Düz tel fırça ile kazanın tüm iç kısmı fırçalanır.
Baca temizliği 6 ayda bir yetkili kurumlarca yapılmalıdır. Temizlik sonunda temizleme belgesi verilir. Bacaların temizliğini mevsim başında (sezon başı) yapılmalıdır. Bacanın altında bulunan temizleme kapağından toplanan kurum veya pislikler alınıp, temizleme kapağı sızdırmaz olarak tekrar kapanır.
Baca Çekişi Ölçüm Yöntemleri
Bacaların çekişi mutlaka yapılmalıdır. Yakılan yakıtın nasıl yandığını, kazanın veriminin nasıl olduğunu ve bacanın çekme şartlarını yerine getirip getirmediğini ölçümler neticesinde ulaşılabilir. Bunun için değişik firmaların ölçüm aletleri mevcuttur. Bir cihazla gazın içindekileri, baca gazı sıcaklığını ve baca gazında bulunan birçok gazı ölçme imkanı vardır.
Baca çekişinin fazla hızlı olası hâlinde yakıtın ısısı tam olarak suya geçmeden dışarı atılması anlamına gelir. Yakıtın hızlı yanıp geçmesi, yakıt sarfiyatını artırır, verimi düşürür. Kazan ömrünü de azaltmaktadır.
Ölçme yöntemleri olarak
– Bacadan numune alma (numune alınarak laboratuvarda yapılan analizleme toz, ağırmetaller, flor, klor, PAH, dioksin-furan)
– Doğrudan ölçüm (ölçüm cihazıyla)
Genelde büyük işletmelerde bacadan numune alma yöntemi kullanılmaktadır. Burada yanan yakıtın neticesinde oluşan gazlar, ağır metaller, atmosfere salınan diğer maddeler incelenmekte, buna göre yanma hakkında ve baca hakkında fikir sahibi olunmakta ve gerekli tedbirler alınmaktadır. Diğer bacalarda ise cihaz ile doğrudan ölçme yapılmaktadır.
Cihazın ölçme ucu baca ölçme deliğine sokularak cihaz ekranında baca hızı ‘m/s’ olarak veya ‘mbar’ olarak ölçülür. Genel olarak bacanın gazı hızı en az 3 m/s olmalıdır.
Menfez
Açık yanmalı cihazlar (A tipi) cihazlar yanma için gerekli olan havayı monte edildikleri yerden alırlar. Bu yüzden mutlaka havalandırılması, havasının kesilmemesi gerekir. Menfezler hava gelecek şekilde açılan deliklerdir.. Bunlar yerden en az 180cm yukarıya gelecek şekilde genelde kolay olduğu için pencereye açılır.
Menfezler en az 150 cm² serbest en kesit alanına sahip olmalıdır. Menfezler mutlaka açık olmalıdır.
Cihazın monte edileceği odanın hacmi cihaz/cihazların toplam anma ısıl gücünün her 1 kW’ı için 1 m³ olmalıdır. Bu karşılanmadığı takdirde, yani daha küçük bir ortamda ise, o zaman bitişik odadan faydalanılır. İki menfez de aynı duvara açılmalı, üst menfez tabandan en az 1.80 m yüksekliğe, alttaki menfez döşemeden en fazla 45 cm yüksekliğe açılmalıdır.
Yüklenici firmalar menfez açılmadığı takdirde gaz açılmasına müsaade vermezler. Basında yer alan bazı haberlerde doğalgazdan dolayı meydana gelen patlamalarda menfezlerin kullanıcılar tarafından soğuk geldiği için kapatıldığı görülmüştür. Bu yüzden asla menfezler ne sebepten olursa olsun kapatılmazlar.
Kaynak: MEGEP