Atık Su Boru Çapı hesabı tüketim birimi yöntemine göre hesaplanır. Bir binada ortaya çıkan atık suların ana kanala veya foseptiğe akıtılabilmesi için gerekli boru ( PVC ve PE ) tesisatı belirli yöntemlere uygun olarak yapılmalıdır. Atık su boru çapı hesabı işlemleri detaylı olarak açıklanmıştır.
Tablo 1.1’de tesisat uç malzemelerinde oluşan atık su miktarları, akma değerleri ( atık su tüketim birimi ) ve bağlantı borusu çapları belirtilmiştir.
| Tesisat uç malzemeleri | Atık su miktarı (l/s) | Atık su tüketim birimi | Bağlantı borusu çapı mm Ø |
| Hela taşı | 2,5 | 10 | 100 |
| Yıkanma teknesi | 1,75 | 7 | 70 |
| Oturmalı yıkanma teknesi | 1,5 | 6 | 70 |
| Ayak yıkama teknesi | 1,0 | 4 | 70 |
| Duş teknesi | 1,0 | 4 | 70 |
| Kova doldurma (küçük) | 1,0 | 4 | 70 |
| Kova doldurma (orta) | 1,5 | 6 | 70 |
| Ördek yıkama ve dezenfeksiyon aygıtı | 2,5 | 10 | 100 |
| Sürgü yıkama teknesi | 2,5 | 10 | 100 |
| Pisuvar (1/2‖ baslı) | 1,0 | 4 | 70 |
| Bulaşık yıkama teknesi (tek gözlü) | 1,0 | 4 | 70 |
| Bulaşık yıkama teknesi (çift gözlü) | 1,5 | 6 | 70 |
| Büyük bulaşık yıkama teknesi | 2,0 | 8 | 70 |
| Lavabo (küçük) | 0,25 | 1 | 70 |
| Lavabo (büyük) | 0,5 | 2 | 70 |
| Bide | 0,5 | 2 | 70 |
| Döşeme süzgeci (Ø70) | 2,5 | 10 | 70 |
| Döşeme süzgeci (WC gibi tali yerde) | 0,5 | 2 | 70 |
Tablo 1.1: Atık su miktarı, akma değeri ve bağlantı çapları
Tablo 1.2’de % 1 ve % 2 eğimli pürüz katsayısı m:0,35 ve m:0,25 olan yatay atık su borularından geçebilecek atık su miktarları ve bunlara karşılık gelen atık su tüketim değerleri görülmektedir.
| Pürüz katsayısı m=0,35 | Pürüz katsayısı m=0,25 | |||||||
| Boru çapı mm |
Eğim 1/100 | Eğim 1/50 | Eğim 1/100 | Eğim 1/50 | ||||
| Q (l/s) |
Atık su tüketim birimi |
Q (l/s) |
Atık su tüketim birimi |
Q (l/s) |
Atık su tüketim birimi |
Q (l/s) |
Atık su tüketim birimi |
|
| 70 | 1,4 | 25 | 2,0 | 36 | 1,75 | 32 | 2,25 | 41 |
| 100 | 3,9 | 100 | 5,5 | 147 | 4,9 | 130 | 6,9 | 185 |
| 125 | 7,0 | 270 | 10,0 | 400 | 9,0 | 360 | 12,6 | 500 |
| 150 | 12,3 | 600 | 17,5 | 875 | 15,0 | 750 | 21,0 | 1050 |
| 200 | 28,0 | 1550 | 38,0 | 2170 | 33,0 | 1900 | 46,0 | 2630 |
Tablo 1.2: Yatay atık su boruları tüketim değerleri ve boru çapları
Atık su tesisatında kullanılan yatay atık su borularından geçebilecek atık su miktarları ve bunlara bağlı olarak alınması gerekli atık su tüketim birimleri Tablo 1.2’de belirtildiği gibidir.
Düşey atık su boruları Tablo 1.3’te belirtilen değerlere göre seçilmelidir.
| Atık su tüketim birimi | Atık su borusu çapı |
| 40 | 70 |
| 41-150 | 100 |
| 151-400 | 125 |
| 401-900 | 150 |
| 901-2200 | 200 |
Tablo 1.3: Düşey borularda atık su tüketim birimine göre boru çapları
Örnek: Aşağıdaki şeması verilen atık su tesisatının Atık Su Boru Çapı Hesabı yapalım.
Şemada verilen su tüketim yerlerine göre boru çapları şöyle hesaplanır. Kolon 2’ye her katta küvet, lavabo, süzgeç bağlanmıştır. Küvetin tüketim birimi (oturmalı yıkanma teknesi) Tablo 1.1’e göre (6)altıdır. Lavabonun (büyük) tüketim birimi, (2)ikidir. Döşeme süzgecinin (Ø70) tüketim birimi 10’dur. Bunu tabloya dökersek aşağıdaki sonuçlar çıkar.
1 numaralı kolon boru çapı hesabı:
Aşağıdaki tabloya kolon tüketim yerlerini yazalım.
| Kolon Numarası | Kat Adı | Tesisat Uç Malzemesi | Tüketim Birimi | Boru çapı mm | |
| 1 | 4 | Küvet | 6 | 70 | |
| 1 | 4 | Lavabo (büyük) | 2 | 70 | |
| 1 | 4 | Banyo Süzgeci | 10 | 70 | |
| Toplam | 18 | 70 | |||
Diğer katlar da bunun aynısı olduğuna göre, kat borusu çapı aynı olacak, kolon çapı değişecektir. Kolon boru çaplarına Tablo 1.3’ten bakılacaktır.
Kolon tüketim değerlerine göre boru çapları aşağıdaki gibi olur.
| Kolon Numarası | Kat Adı | Tüketim Birimi | Boru çapı |
| 1 | 4 | 18 | 70 |
| 1 | 3 | 18+18=36 | 70 |
| 1 | 2 | 18+36=54 | 100 |
| 1 | 1 | 18+54=72 | 100 |
2 numaralı kolonun boru çapı hesabı:
2 numaralı kolona her katta iki gözlü eviye bağlanmıştır. şki gözlü eviyenin tüketim birimi Tablo 1.1’e göre 6’dır.
Kolon tüketim değerlerine göre boru çapları aşağıdaki gibidir.
| Kolon Numarası | Kat Adı | Tüketim Birimi | Boru çapı |
| 2 | 4 | 6 | 70 |
| 2 | 3 | 6+6=12 | 70 |
| 2 | 2 | 12+6=18 | 70 |
| 2 | 1 | 18+6=24 | 70 |
3 numaralı kolonun boru çapı hesabı:
3 numaralı kolona her katta 4 adet lavabo bağlanmıştır. Lavabo (büyük) tüketim birimi Tablo 1.1’e göre 2’dir.
Kolon tüketim değerlerine göre boru çapları aşağıdaki gibidir.
| Kolon Numarası | Kat Adı | Tüketim Birimi | Boru çapı |
| 3 | 4 | 2*4=8 | 70 |
| 3 | 3 | 8+8=16 | 70 |
| 3 | 2 | 16+8=27 | 70 |
| 3 | 1 | 24+8=32 | 70 |
Yataydaki ana boru çapının hesabı:
Kolon boruları ana boruda birleştiği için 1. kolonda en fazla su yükü olur. Ana boruya bindirilen her kolonun, ana boruda yaptığı çap değişimi aşağıda görüldüğü gibi olur.
| Kolon numarası | Tüketim birimi | Boru çapı |
| 2-3 arası | 32 | 70 |
| 1-2 arası | 32+24=56 | 100 |
| 1 ve öncesi | 56+72=128 | 100 |
Hesaplamalar bittikten sonra her bağlantı bölümüne boru çapları yazılır.
Atık Su Boru Çapı Hesabı Programlar
Bu bilgiler ışığında Atık Su Boru Çapı Hesabı tayini ile ilgili çeşitli excel hesaplamalarını indirebilirsiniz.
| Atık Su Tesisatının Boru Çapı Tayini Hesaplama Programları | ||||
| Açıklama | İndirme Linki | |||
| Atık Su Boru Çapı Hesabı Excel |  |
|||
| Pissu Pompa ve Fosseptik Hesabı Excel | |
|||
| Pissu Cetveli Excel | |
|||
