Basınçlı Hava Tesisatı kurulumunda kullanılacak boruların seçimi ve tesisatın montajı esnasında Loyd kurallarına uyulmalıdır.
Ana boru şebekesinin maliyeti basınçlı hava sisteminin tesis maliyetinin yüksek bir kısmını oluşturur. Boru çapını küçük seçmek yatırım maliyetini düşürür ama sistemdeki basınç kaybı boru çapı küçüldükçe büyüdüğü için basınçlı hava sisteminin işletme maliyeti yükselir. Sonuç olarak boru çapını küçük seçerek yapılacak maliyet tasarrufu kısa bir süre sonra basınç kayıplarından ileri gelen işletme maliyeti artışının altında kalarak anlamını yitirebilir.
Yeni ya da yeniden düzenlenen basınçlı hava sisteminin boru yerleşimi (buhar, su, yangın vb.) öncelikli olarak planlanmalıdır aksi takdirde, ana boru şebekesinin diğer boru şebekeleri dolambaçlı yapılması gerekir ki bu da basınç kayıplarının artmasına yol açar. Ana boru şebekesi, gerekirse zemin altından tavan seviyesine kadar herhangi bir seviyede olabilir. Kolay servis ve kondensat boşaltma (drenaj) yapılabilmesi ve kolay erişilebilmesi açısından, ana boru şebekesinin yüksek seviyede (zeminden yukarıda) olması avantajlıdır. Ana boru şebekesinin kullanım alanı sarması ve direkt bağlantılı olması sağlanmalıdır. Basınç kayıplarının düşük tutulabilmesi için çember hava şebekesi büyük eğrilik yarıçaplı bükümlerden yapılmalıdır.
Ana boru şebekesinin akış yönüne doğru yaklaşık %1 eğimli yapılması ve uygun aralıklarla, tersine eğim verilerek ilk seviyesine getirilmesi gerekir. En düşük seviyelerde boşaltma (tahliye, drenaj) cepleri olmalı ve bu noktalardan boşaltma valfleri ya da aygıtları vasıtasıyla kondensat (su veya su/yağ karışımı) boşaltılabilmelidir.
Basınçlı Hava Boru Malzemesinin ve Çapının Belirlenmesi
Çelik borular
Basınçlı hava sisteminde kullanılacak çelik boruların standartlara uygun siyah ya da galvanizli borular olması gerekir. Ek olarak korozyon (paslanma, aşınma) direnci düşük boru kullanımından kaçınılması tavsiye edilir.
ABS borular
ABS korozyona uğramayan (korozyon direnci olan, paslanmaz, aşınmaz, bozulmaz) ve zehirli olmayan bir polimer malzemedir. ABS’nin dayanıklı, boru olarak şekillendirmeye elverişli olması, basınçlı hava iletiminde özellikle kullanılmasına yol açmıştır. ABS boruların da kullanılma sıcaklığı sınırlıdır. Dolayısıyla ABS boru kullanmadan önce sıcaklık sınırlamaları ve ilgili diğer koşullar açısından üreticisine veya distribütörüne danışmak gerekir. ABS boru sisteminin çalışma basıncı 20°C’de 12.5 bar ve 50°C’de 8 bardır. 20°C ve 50°C arasında kullanma basıncı değerleri, boru üreticisinin verdiği basınç ve sıcaklık değerleri ile karşılaştırılmalıdır.
Bakır borular
Ana boru şebekesinde 40 mm boru (iç) çapına kadar bakır boru kullanılabilir. Borular ve fittingsler en yüksek çalışma basıncına uygun olmalıdır. Bakır borular kolayca uydurulabilir ve büküm elemanlarının kullanılabilmesi dolayısıyla gerekli fittings (rakor, nipel vb.) sayısı azaltılabilir.
| Metrik (mm) | İnç | Et Kalınlığı (mm) |
| 15 | 1/2″ | 2,3 |
| 20 | 3/4″ | 2,3 |
| 25 | 1″ | 2,9 |
| 32 | 11/4″ | 2,9 |
| 40 | 11/2″ | 2,9 |
| 50 | 2″ | 3,2 |
Ana boru şebekesi ve branşmanların boru çapı, izin verilen en yüksek hava akış hızı ve boru içindeki sürtünmeden ileri gelen basınç düşümü esas alınarak belirlenir. Ana boru şebekesindeki boru çapları belirlenirken basınçlı hava sistemine gelecekte yapılabilecek eklemeler (kompresör eklenmesi,kullanılan hava debisinin artması vb.) dikkate alınmalıdır.Ek olarak aşırı basınç düşümü özellikle uzun boru hatlarından kaynaklanır ve yüksek hava akış hızı, havanın içindeki nemin (suyun) tutulamayıp borular içinde hava ile birlikte akmaya devam etmesine yol açar.Boru hatlarının büyük bir çoğunluğunda ek sürtünme ve çarpma (yön değiştirme, daralma, genişleme) kayıplarına yol açan dirsekler (bükümler) ve valfler yer alır.
Kaynak: MEGEP