Hidrometeoroloji Nedir? Hidrolik Çevrim Nedir ?

Hidrometeoroloji, hidrolojik çevrimin atmosfer ve yeryüzü aşamalarının bu iki aşama arasındaki karşılıklı ilişkiye ağırlık verilerek incelenmesi olarak tanımlanır(Uluslararası Hidroloji Sözlüğü)-WMO).

Suyun atmosferdeki bulunuşu ve yeryüzüne düşmesi ölçümleri ile ilgilenen bir bilim dalı olan Hidrometeoroloji (Su Meteorolojisi) hidroloji ve meteoroloji ana bilimlerinin bir kesim noktası olarak ortaya çıkar (Şen-2002). Hidrometeoroloji aslında her iki dalın tek başlarına çözemeyeceği sorunlara çözüm getiren bir bilim dalıdır. Yeryüzüne ulaşan yağışların zaman ve alansal hareket ve dağılımlarını inceleyip sistematik hale getiren hidrometeoroloji, sulama, içme ve kullanma suyunda kullanılan kanal, baraj vb. yapıların plan, proje ve işletmelerinde kullanılacak bilgilerin üretilmesi açısından da mühendislik yönü fazla olan bir bilimdir.

Hidroloji ve meteorolojinin dışında kalan birçok bilim dalı ile hidrometeorolojinin ilişkisi bulunmaktadır. Başlıca şöyle sıralanabilir.

a) Tarım
b) Ormancılık
c) Su ürünleri
d) Taşkından korunma
e) Akarsu taşımacılığı
f) Su enerjisi üretimi
f) Su temini vb.

Genel olarak hidrometeorolojik çalışmalar suyun biriktirilmesi, kontrolü ve kullanımıyla ilgili bütün mühendislik plan ve projelerinde uygulanır. İçme ve kullanma suyu kaynak kapasitelerinin hesaplanması, su taşımacılığı, tarım, orman, su enerjisi üretimi, taşkından korunma gibi projeler örnek olarak verilebilir. Sağanak yağışlardan oluşabilecek su hacimlerinin hesaplanmasında hidrolik, hidrolojik vb. konuları desteklemesi açısından da hidrometeorolojik değerlendirmelere ihtiyaç vardır.

Dünyada Su

Dünyamızın 2/3 ü su ile kaplıdır. Yerkürede bulunan suyun % 97.5’i okyanuslarda bulunan tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan %2.5 oranındaki tatlı suyun büyük bir kısmı kutuplarda (Antartika, Greenland) buzul ve çok derin jeolojik tabakalarda yeraltı suyu olarak bulunur. Ulaşabildiğimiz temiz su kaynakları göllerde, rezervuarlarda, nehirlerde ve derelerde bulunmakta olup, bu miktar yerküredeki toplam tatlı su potansiyelinin %0.10’unu oluşturmaktadır.

dünyada su

Hidrolojik Çevrim

Su bilimlerini en iyi biçimde anlamak için doğadaki su çevrimine bakmakta yarar vardır. Güneş enerjisi ve yer çekim kuvveti etkileri sonucu katı, sıvı ve gaz hallerinden birinde bulunan su, atmosfer, litosfer ve hidrosfer arasında hiç durmadan dolaşır. Suyun bulunduğu kaynaklardan çeşitli etkenler nedeniyle sıvı halden gaz haline geçerek atmosfere ulaşması ve oradan da tekrar yoğunlaşarak yeryüzüne dönmesi sırasında takip ettiği olaylar zincirine Hidrolojik Çevrim (Su Döngüsü) denir.

Hidrometeoroloji hidrolik çevrim

Atmosferde buhar halinde bulunan su yoğunlaşarak yağış şeklinde yeryüzüne düşer. Karalar üzerine düşen suyun büyük bir kısmı (% 60-75) zeminden ve su yüzeylerinden buharlaşma (evaporasyon) ve bitkilerden terleme (transprasyon) yoluyla denizlere erişmeden atmosfere geri döner. Bir kısmı zeminden süzülerek yer altına geçer (sızma ya da infiltrasyon). Geriye kalan su ise yer çekimi etkisiyle hareket ederek akarsulara ve oralardan da denizlere ulaşır (yüzeysel akış). Yer altına sızan su ise yer altı akışı yoluyla sonunda yeryüzüne çıkarak yüzeysel akışa katılır. Denizlere ulaşan su da buharlaşarak atmosfere geri döner. Bu dolaşım canlı hayatının devamı için hayati önem taşır.

Aşağıdaki diyagram okyanuslarda, kara ve atmosferde bulunan su miktarını göstermektedir. Oklar bu depoları arasındaki suyun yıllık değişimi göstermektedir.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

close

15 Bin Üyemize Katılın