07/09/2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, ‘6745 Sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun’ 37. Maddesi İle, 4/6/1985 tarih ve 3213 Sayılı Maden Kanuna Eklenen Ek Madde 13:
“Maden arama, araştırma ve üretimi sırasında kamu ve özel sektör tarafından üretilen yerbilimleri verileri ile sondajlara ait karot, kırıntı, el örneği ve benzeri numuneler ile harita, kesit, stratigrafi ve benzeri dokümanları arşivlemek, yayımlamak, kullanıcıların hizmetine sunmak ve numunelerin yurt dışına çıkarılması ile ilgili işlemleri yapmak amacıyla Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün koordinasyonunda ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü bünyesinde, Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankası kurulmuştur. Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankası’na veri, numune ve doküman kabulü, arşiv sisteminin oluşturulması, bu sistemden yararlanılması, numunelerin yurt dışına çıkarılması ve diğer uygulamalar ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Kamu ve özel sektöre ait veri, numune ve dokümanlar bu usul ve esaslara göre Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankası’na gönderilir.”
Ülkemiz karmaşık jeolojisi ve yoğun tektonik yapısı sonucu çok çeşitli maden kaynaklarına sahiptir. Ülke sanayinin ihtiyaçları ve dünya madenciliğindeki gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, Ülkemiz jeolojik yapısının sunduğu imkanlar doğrultusunda, bu kapsamda henüz bulunmamış, gömülü veya bulunması zor madenlerin aranmasına yönelik ileri teknoloji yöntemleri kullanarak maden arama çalışmalarımız yürütülmektedir. Bu çalışmalar esnasında arazide haritalar yapılmakta, jeofizik veriler üretilmekte, yerin binlerce metre altına giden sondajlar yapılarak karotlar elde edilmekte, bunların analizleri ve testleri yapılarak kesitler, stratigrafi haritaları üretilerek maden varlığı ile ilgili olumlu veya olumsuz veriler üretilmektedir. Bu tür faaliyetler çok masraflı olduğu için ülkeler elde edilen numune ve verileri arşivlemektedirler.
Her türlü sondaj karot ve kırıntı örnekleriyle jeolojik örneklerin ve bu örneklere ait tüm analiz ve bilgilerinin modern arşiv ve bilgisayar ortamlarında saklandığı merkezler Karot Bilgi Bankası olarak adlandırılmaktadır. Dünyanın bir çok ülkesinde buna benzer karot bilgi bankaları kurulmuştur. Ülkemizde maden arayan yerli yabancı kurum ve kuruluşların yapmış oldukları sondajlardan temsili numuneler alınarak Sondaj Karot Bilgi Bankası merkezlerinde arşivlenecektir.
Ek olarak ülkeler; tüm madencilik faaliyetlerini (arama, üretim) yakından izleyerek, bu faaliyetler sırasında ortaya çıkarılan verilerin, belgelerini (maden jeolojisi haritaları, jeofizik, jeokimyasal anomali haritaları, sondaj logları, örnek alım yerlerini gösterir haritalar, imalat haritaları, analitik veriler vb.) derleyip, sistemli bir biçimde saklanması, yani ülke maden kaynaklarının arama ve üretim açısından sicilini tutması gerekir.
Çoğu kere daha önce yapılmış sondajlar ve açılmış ocaklarda gözlemlenmiş verilerin bu belgelerden başka yolla sağlanması pahalı olmakta ve bazen de mümkün olmamaktadır. Daha önceki faaliyetler sırasında edinilmiş verilerin saklanmamış olmasının bedeli sonradan ya bu verilerin yeniden toplanması (göçük galerinin temizlenip incelenmesi vb. gibi) ya da eksik verilerle çok yüksek riskli arama çalışmalarının göze alınması biçiminde kat kat yüksek maliyet olarak ödenmektedir.
Devlet madencilik faaliyeti için kendisine ait olan bir bölgedeki madenin tam olarak aranarak ortaya çıkartılması ve işletilerek ekonomiye kazandırılması için arama ve işletme ruhsatı vermektedir. Arama ve işletme sahasının genişletilmesi esnasında yapılan karotlu sondaj ile yeraltındaki mineralojik oluşum gerçek anlamda ortaya konmaktadır. Karotlu sondajlar ile alınan numune bölgenin yeraltı formasyonları hakkında bilgi vermesi açısından önemli bir kamu kaynağıdır.
Günümüz dünyasında bilgi ve bilgiye erişim en önemli unsurdur. İlerde herhangi bir olay karşısında Devletin kendi toprakları altındaki jeolojik katmanları bilerek hareket etmesi önem taşımaktadır.
Maden kaynağı üstünde önceki ve sonraki çalışmalar çoğunlukla aynı kişi ya da kuruluşça yapılmadığından böyle numune, bilgi ve belgelerin saklanması Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankalarında mümkün olmaktadır.
Ülkemizde bu anlamda kurulmuş yerbilimleri veri ve sondaj karot bilgi bankası MTA bünyesinde bulunmaktadır. MTA, maden arama ve araştırma faaliyetlerinden elde ettiği karot ve numuneler bu bankada arşivlenmekte ve kullanıcıların hizmetine sunmaktadır.
Ülkemizde MİGEM’in koordinasyonunda MTA Genel Müdürlüğü bünyesinde Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankasında maden arama, araştırma ve üretimi esnasında sondaj karotları, numuneler ve yerbilimleri verileri, haritaları buralarda arşivlenerek, kullanıcılara hizmetine sunulması hedeflenmektedir.
Bu sayede bilgiye ulaşma kolaylığı, aynı bölgedeki sondaj tekrarlarının önüne geçilmesi, yüzeyden yapılan her türlü jeolojik çalışmaya üçüncü boyut kazandırılması ve arşivlenen sondaj karot ve kırıntı örnekleri ile el örneklerinden daha sonra yararlanma imkanı sağlanacaktır. Böylelikle, hem parasal hem de zamansal olarak büyük tasarruflar sağlanmış olacaktır.
Ayrıca karot ve başka yöntemlerle elde edilen yer bilimlerine ait bilgilerin tek elde toplanması, üniversiteler ve yatırımcılar tarafından erişilebilir olması büyük önem arz etmektedir. Yapılan düzenleme ile kurulacak Türkiye Yerbilimleri Veri ve Karot Bilgi Bankası sayesinde madencilik faaliyetleri konusunda önemli açık giderilmiş olacaktır.