Son yıllarda ülkemizde popülerliğini koruyan, geleneksel yöntemlere göre daha verimli, ergonomik ve sağlıklı ısıtma sağlayan yerden ısıtma sistemleri, birçok kişinin merak ettiği bir ısıtma sistemidir. Peki yerden ısıtma (alttan ısıtma) nedir? Gelin, hep birlikte en sık sorulan soruları ve cevaplarını birlikte irdeleyelim.
Yerden Isıtma Sistemleri Soruları
1- Yerden Isıtma Sistemleri ortamı nasıl ısıtır?
Döşeme zemininin altına yerleştirilen boruların içerisinden dolaştırılan düşük sıcaklıktaki su, öncelikle zemini ısıtır. Isınmış olan zeminden doğal ışınım yolu ile yayılan ısı sayesinde ortam ısıtılmış olur. Işınım yolu ile ısıtma, Güneş’ in gezegenimizi kilometrelerce uzaktan ısıtabilmesi gibi düşünülebilir.
2- Yerden ısıtmada ısı kaynağı nedir?
Yerden ısıtma da tıpkı diğer ortam ısıtma sistemleri olan radyatörler gibi bir ısı kaynağından gelen sıcak suyu ortam içerisinde kullanarak ısıtma yapar. Yani yerden ısıtma sistemi; kazan, kombi, ısı pompası gibi bir ısı kaynağına ihtiyaç duyar.
3- Isı pompası nedir?
Isı pompası, enerjiyi bir kaynaktan diğer kaynağa yüksek verimlilikte aktaran cihazlardır. Enerji alınan kaynak hava, su ya da topraktır. Isı pompası enerji aldığı kaynağı ısıtma yaparken soğutur, serinletme yaparken ise ısıtır. Isı pompasının içerisinde bir soğutucu akışkan devresi vardır ve bu akışkanı basınçlandıran bir kompresör vardır. Yapılan işlem bu akışkanın faz değişimi ile enerjisini alma ve bu enerjiyi taşımasıdır.
4- Yerden ısıtma sisteminin alternatif ısıtma sistemlerine göre avantajları nedir?
Yerden ısıtma sistemlerinin sağladığı en büyük avantajlar;
- konfor
- enerji verimliliği
- tasarım özgürlüğü
- sağlıklı ortam sunması
- güvenlik
- düşük bakım giderleridir.
5- Yerden ısıtma boruları döşendikten sonra hangi malzemeyle zemin döşemesi yapılmalıdır?
Borular döşendikten sonra zemin şapla kapatılır. Sonrasında fayans, seramik, parke gibi malzemelerle döşeme işlemi yapılabilir. Yerden ısıtmada tüm zemin kaplamaları kullanılabilir. Mermer, seramik gibi malzemelerin ısı iletimi, parkelere göre daha yüksektir.
6- Yerden ısıtma, yerdeki tozları havaya kaldırır mı? Sağlıksız bir sistem midir?
Yerde oluşan toz, yüksek sıcaklıklarda havaya yükselebilir. Uluslararası standartlarla belirlenen yerden ısıtma sistemleri için sağlıklı döşeme sıcaklığı maksimum 26°C’dir. Bu sıcaklıklarda hava sirkülasyon hızı düşük olup toz yerden yükselmez. Bu yüzden doğru projelendirme ile bu problemin oluşmasının önüne geçilmiş olur. Yani yerden ısıtma sistemleri diğer sistemlerden daha sağlıksız bir sistem değildir.
7- Yerden ısıtma sistemleri çok soğuk şehirlerde uygulanabilir mi?
Tasarım kriterleri, boru modülasyon aralıkları ve sistem çalışma sıcaklıkları doğru projelendirme ile belirlenerek her türlü iklim ve konumda yerden ısıtma sistemi uygulanabilir.
8- Kireçli sularda yerden ısıtma sistemleri uygulanabilir mi?
Su sıcaklığı arttıkça, genel olarak tesisatlarda kireç çökmesi olabilir. Yerden ısıtma sistemi kapalı bir sistem olduğu için kireç oranının yüksek olduğu sularda ilk doldurmada gerekli önlemler alınarak bu problemin oluşması engellenebilir. Aynı zamanda sistem kapalı olarak çalıştığından, sistem suyuna ilave edilen kimyasallarla bu problemin önüne geçilir.
9- Yerden ısıtmada kullanılan sistem elemanları nedir ve hangi görevleri vardır?
Sistemin temelini ısıtıcı borular oluşturur. Borular, inşaat aşamasında zemine serilen panellerin üzerine döşenir. Seçilecek panellerin ezilmeye karşı direnci yüksek olmalı ve boruların kolayca montajına imkan sağlamalıdır. Su, ısı kaynağı tarafından ısıtılır. Isınan su kollektörler üzerinden devir daim yöntemiyle boruların içinde dolaştırılır. Termostatlar istenilen ortam sıcaklığının ayarlanmasını sağlar. Termostatlar manuel ya da otomatik olabilir. Son olarak, otomasyon sistemi kullanıcı konforunu arttıran en önemli özellik olarak sisteme opsiyonel olarak eklenebilir.
10- Kollektör ağızlarına bağlanacak boru metrajları nasıl belirlenmelidir?
Kollektör ağızlarına bağlanacak boru metrajları yazılım tarafından hesaplanıp yazılımın verdiği metrajlar doğrultusunda monte edilmelidir. Doğru projelendirilmeyen sistemlerde istenen ısınma performansı sağlanamaz. Sistem devreye alınırken yine yazılımın belirlediği debi değerleri kollektörler üzerinden ayarlanmalıdır.
11- Yerden ısıtma kollektörü nasıl çalışır?
Debi ayarlı kollektörler, ısıtma hattında dolaşan su debisini, üzerinde bulunan özel vanaları ile gidiş veya dönüş hatları üzerinden kontrol etmeye olanak sağlar. Kollektör üzerinde her devre için ayrı bir vana olduğundan, olası bir tamir, bakım vb. durumlarında da tüm sistemi durdurmadan sadece ilgili hatta çalışma yapılmasına imkan sağlar.
12- Yerden ısıtma kollektör ayarı nasıl yapılır?
Yerden ısıtma kollektörünün kolay ayarlanması için debimetreli kolektör kullanılması tavsiye edilir. Bir ev içindeki odaların farklı ısıtma ihtiyacı olabilir. Bu sorunun çözümü için yerden ısıtma kollektöründeki her bir devrenin ayrı ayrı debi ayarının yapılması gerekir.
Debimetreli kolektörlerde her vana üzerinde bir debimetre bulunur. Debimetrenin içindeki ibre suyun debisine göre yükselir veya alçalır. Yerden ısıtma kollektör ayarı bu sayede kolaylıkla yapılabilir. Bu ayar doğru yapılmadığı taktirde su kısa yoldan dönmeye çalışacak ve kollektöre uzak mahallerde ısınma problemi ya da yakın mahallerde aşırı ısınma problemi yaşanacaktır.
13- Yerden ısıtma paneli nedir? Seçilirken nelere dikkat edilmelidir?
Yerden ısıtma paneli, yerden ısıtma sistemlerinde şap altında döşenen ve alt kat ile oda arasında izolasyon görevi gören özel bir malzemedir. Panellerin amacı ısıtma borularının yere sabitlenmesini sağlamaktır. Panellerin seçiminde boruların döşenmesine kolay imkan sağlaması, ezilmeye karşı dayanıklı olması ve panellerin birbirlerine kolayca geçmesi gibi özellikleri tercih nedeni olmalıdır.
14- Yerden ısıtmada PEx mi yoksa PE-RT boru mu kullanmak daha doğrudur?
PE-x, PE boruların çapraz bağlanmasıyla yüksek sıcaklıklarda kullanılmasını sağlayan borulardır. PEX-a Peroksit, PEX-b Silan ve PEX-c Işınlama olmak üzere PEx boru sistemlerinin üç ana farklı tipi vardır. Tipler arasındaki fark, çapraz bağlanma prosesi ve TS 10762-2 EN ISO 15875-2 standardının belirttiği çapraz bağlanma dereceleridir.
PE-RT (Polietilen raised temperature resistant) borular ise yine ısıtma sistemlerinde sıkça kullanılan, çapraz bağlanma gerçekleşmeden sıcaklık direnci artırılmış ısıtma borularıdır. Yerden ısıtma sistemi 35-55°C derece mertebelerinde çalıştığı için bu sıcaklık aralıklarında PE-RT boruların basınç dayanımı PE-x borulara göre %1-2 daha iyidir, yani kullanım ömrü daha uzundur. Her iki boru tipini seçerken oksijen bariyerli olmasına dikkat edilmelidir. EVOH (Etilen vinil alkol) bariyerli borular, oksijen geçişini limitlediği için güvenle tercih edilebilir.
15- Yerden ısıtmada ideal zemin ve ortam sıcaklığı ne olmalıdır?
Yerden ısıtma sistemleri için uluslararası standartlarla belirlenen sağlıklı döşeme sıcaklığı maksimum 26°C’dir. Zemin sıcaklığının ise 24°C’de tutulması sağlık ve konfor yönünden idealdir. Sağlıklı bir insanın çevresinde bulunan hava sıcaklığı ideal koşullarda 20-22°C’dir. Sağlıklı bir insanın koltuk altı sıcaklığı ise 36,5°C’dir.
16- Yerden ısıtma sistemi kaç derecede çalışır?
İdeal koşullarda yerden ısıtma sisteminde ortalama su sıcaklığı 35-55°C mertebelerinde çalışır.
17- Yerden ısıtma mı yoksa radyatörlü ısıtma mı daha enerji verimlidir?
Radyatör Sistemleri en az 70-80 °C sıcak su ile çalışırken yerden ısıtma sistemi 35-55°C mertebelerinde çalışır. Daha düşük sıcaklıklarda ısınma sağladığı için yerden ısıtma sistemleri daha enerji verimlidir. Aynı zamanda radyatör sistemi ile tüm mahal hacmi ısıtılmaya çalışılırken yerden ısıtma sisteminde yaşam alanı ısıtılır.
18- Yerden ısıtma yüksek maliyetli bir sistem midir? Yerden ısıtma sistemi fiyatları hangi seviyededir?
Yerden ısıtma sistemi, işletme ve bakım giderleri yönünden ekonomik bir sistemdir. Tercihe bağlı olarak yerden ısıtma sisteminde kullanılan otomasyon ekipmanları konforla birlikte maliyeti artırabilecek unsurlardır. Proje ihtiyaçlarına yönelik farklı maliyetler ortaya çıkabileceği için en doğru fiyatlandırma projelendirme sonrası tespit edilmelidir.
19- Otomasyonlu bir sistemin genel çalışma prensibi nasıldır?
Ortam sıcaklığını kontrol eden termostatın devreye girmesi ile beraber; termostat, ortamın istenen sıcaklığa gelene kadar çalışması için merkezi otomasyon cihazına komut gönderir. Merkezi otomasyon cihazı, termostattan gelen veri doğrultusunda aktüatörlere (kollektör üzerindeki vana motorları) komut iletir. Gelen komutla beraber aktüatör vanayı acık konuma geçirir. Vananın açılmasıyla beraber devrede su dolaşımı başlamış olur.
Wavin Sentio otomasyon sistemi, mobil uygulama ile cep telefonu veya tablet üzerinden uzaktan kontrol edilebilir ve kullanıcının ihtiyacına göre programlanabilir.
20- Otomasyonlu sistemlerde kullanılan ana kontrol paneli ne işe yarar?
Ana kontrol paneli, termostattan aldığı sinyali yorumlayarak gerekli gördüğü yerlere aç-kapa sinyali gönderen donanımdır. Otomasyon sistemi kullanıcının talepleri doğrultusunda programlanabildiği için kullanıcıların konfor seviyesini artırır. Otomasyon sistemi ile kontrol edilen bir yerden ısıtma sisteminde, dış hava sıcaklığı ne derece değişirse değişsin ev içinde hep istenen aynı sıcaklık sağlanır. Yine merkezi kontrol paneli üzerinden kombi, ısı pompası, sirkülasyon pompası gibi birçok sistem ekipmanına komut gönderilebilir.
21- Otomasyonlu sistemlerde kullanılan termal vanalar ne işe yarar?
Termal vanalar, kollektörün üzerine takılır. Yerden ısıtma ana kontrol panelinden aktüatöre (vana kafalarına) gelen sinyallere göre devrede su dolaşımını başlatır ya da durdurur.
22- Yerden Isıtma sisteminde periyodik bakım yapmaya gerek var mıdır?
Yerden ısıtma sistemi, radyatörlü sistemlerde olduğu gibi sık bakıma ihtiyaç duymaz. Herhangi bir arıza olmadığı sürece bakım gerektirmez.
23- Yerden ısıtma sistemindeki hava nasıl alınır?
Yerden ısıtma tesisatında çok sık hava birikmez. Eğer hava birikir ise bu birikme kollektörde gerçekleşir. Kollektörlerden hava alma işlemi peteklerden hava alma işlemine benzerdir. Kollektör üzerinde bulunan hava alma yeri çıkıntılı vida şeklindedir. Buradan tornavida ile hava alma işlemi yapılabilir. Wavin markalı kollektörlerde ise standart olarak otomatik hava alma pürjörleri yer aldığından bu işlemin yapılmasına gerek duyulmaz.
24- Yerden ısıtmada meydana gelen kaçaklar nasıl tamir edilir?
Döşeme kapandıktan sonra oluşan kaçakların tespit edilmesinde termal kameralar kullanılır. Ardından kaçak tespit edilir ve boru tamir edilir. Wavin’in smartFIX akıllı manşonuyla tamir çok kolayca yapılır. Tamir dışında, montaj aşamasında da kangaldan kalan boru firesini minimuma indirmek için smartFIX akıllı manşon kullanılabilir.
25- Yerden Isıtma sisteminde tedarikçi seçerken nelere dikkat edilmelidir?
En iyi yerden ısıtma sistemi için malzeme, uygulama ve projelendirmede en iyi hizmeti verebilecek ve uzmanlık bilgisi yüksek bir tedarikçiyle çalışılmalıdır. Bunlardan biri olmadığı ya da eksik olduğu durumlarda sistemden beklenen ısıtma performansı alınamaz.
Kaynak: Wavin Pilsa